فاکتور مهم در مسمومیت مزمن آفت کش ها دارابودن تجمع طولانی مدت در بدن است و این تجمع مواد سمی در بدن در تمامی افراد به واسطه تماس غیرمستقیم از طریق غذا ، تنفس یا جذب پوستی به چشم می‌خورد.
انواعی از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی به وسیله گیاهان جذب شده و در قسمت‌های خوراکی گیاه ذخیره میشود محصولاتی همچون خیار مرتباً یک روز در میان سم پاشی شده و پس از سم پاشی برداشت می گردند، اندازه گیری و بررسی میزان باقی مانده آفت کش ها و مقایسه آن با حداکثر میزان مجاز آنها از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد .
سموم شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی ، همان چیزهایی هستند که اگر به طرز صحیح مصرف نشوند، هم برای محیط زیست و هم برای سلامت انسان مضرند .
در حال حاضر سالانه بیش از ۱۲ هزار و ۸۸۸ تن حشره‌کش در کشور ایران توزیع میشود، که این توزیع بر اساس مصرف کشاورزان است و نه بر اساس نیاز علمی و واقعی بازار . توزیع بدون محاسبه بازار مصرف و قیمت پایین موجب افزایش مصرف سم توسط کشاورزان می شود و لذا بایستی نظارت بر مصرف این گونه مواد جدی تر از گذشته صورت گیرد .
تماس مصرف کننده های این مواد غذایی با آفت‌کش ها ناشی از خوردن غذاهایی است که سموم آفت‌کش در آن نفوذ کرده‌اند و می تواند باعث افزایش مواد سمی در بدن انسان گردد ، که معمولاً وابسته به مصرف درازمدت مواد غذایی آلوده به این آفت کشها می باشد که ممکن است منجر به بیماری شود ویا اینکه نگردد.
http://www.pezeshk.us/cms/wp-content/uploads/459954032322.jpg
متاسفانه انسانها طبیعتاً بیشتر متوجه بیماریهایی هستند که علائم آشکار دارند در حالی که بعضی از بدترین دشمنان ما آهسته و بی خبر به سویمان می خزند.
نشانه‌ها و علائم آلودگی با سموم موجود در این مواد غذایی با توجه به اینکه به مقدار کم و در طول زمان طولانی وارد بدن می شوند اغلب کاملاً شبیه به انواع مختلفی از عوارض بیماریها می باشد بعنوان مثال : سردرد، تب ، تهوع ، استفراغ و اسهال علائم عمومی غیرخاص بیماری هستند که در شرایط متفاوت ایجاد میگردند .
گرچه مسمومیت بوسیله عوامل شیمیائی چیزی کمتراز بیماری ناشی از مواد شیمیائی نبوده و علائم مسمومیت شیمیائی اغلب شبیه علائمی هستند که بوسیله عوامل بیولوژیکی مثل باکتری ها و یا ویروس‌ها بروز می نمایند.
تحقیقات نشان داده است که سموم آفتکشها باعث سقط جنین، عدم رشد فکری، اثرات مخرب ساختمانی در بدن هنگام تولد و نقصهایی در اعمال و بافتهای بدن می شوند.
آفتکشها دارای اثرات مخرب و سمی روی اندامهای تولید مثلی، تداخل در اعمال هورمنی، عقیمی مردان و زنان و دوره های قاعدگی نامنظم در زنان هستند.
همچنین مشخص گردیده است که علفکش توفوردی برای دستگاههای تولید مثلی بدن مسمومسیت زا است بطوری که آزمایشات نشان داده است که بین این سم و کاهش تعداد اسپرم ، افزایش اسپرمهای بدشکل ارتباط مستقیم وجود دارد.
هم چنین ثابت گردیده است که زنانی که درمحیطی با آبهای آلوده به سموم زندگی می کنند درمقایسه با سایر افراد تاخیر قابل ملاحظه ای در رشد درون رحم دارند.
تحقیقات نشان داده است که سموم پاراکوات ،گروه سموم ارگانو فسفره، مانب و مانکوزب منجر به بیماری پارکینسون میشود.
همچنین آشکار شده است افرادی که در حوالی مناطقی زندگی می کنند که در معرض آفتکشها قرار دارند احتمال بروز بیماری پارکینسون بیشتر است.
http://www.pezeshk.us/cms/wp-content/uploads/4635732fds43676hgh.jpg
در تحقیقات دیگری که روی کشاورزان انجام شده مشخص گردیده است که کشاورزانی که با قارچکشهای مانب و مانکوزب در تماس هستند اعصاب محیطی آنها نسبت به سایر افراد کندتر عمل می نماید.
تحقیقات روی جمعیتهای نمونه نشان داده است افرادی که در معرض علفکشها هستند ۴ برابر و افرادی که در معرض حشره کشها هستند ۳ الی ۴ برابر احتمال بروز بیماری پارکینسون بیشتر است.
تحقیقات نشان داده است کودکانی که در هنگام رشد مغز در معرض غلظت خیلی کم سموم قرار دارند صدمات ثابت و پایداری در اعمال و و ساختار مغز آنها اِیجاد می شود.
در برسیهای بعمل آمده در مکزیک روی کودکانی که در معرض سموم بودند نشان داد که انواعی از تاخیرات و کاستی ها در نمو مغز این کودکان در مقایسه با سایر همنوعان خود وجود دارد.
همچنین ضعفهایی در نیروی فیزیکی ، تطابق طبیعی دست و چشم، و حافظه کوتاه مدت در این کودکان قابل مشاهده بود.
ارتباط بین بروز سرطان گلبولهای سفید خون و سموم ارگانو فسفره در تحقیقات اخیر محققین مورد تایید قرار گرفته است.
همچنین ارتباط بین سموم توفوردی ، آترازین و کاپتان با سرطان و بیماری ام اس در تحقیقات مشخص شده است و باغدارانی که در معرض این سموم هستند سه برابر سایرین احتمال بروز این نوع سرطان را دارند.
علفکش های فنوکسی مانند توفوردی نیز در بروز سرطان بدخیم اس تی اس نقش دارند.و احتمال بروز افرادی که در معرض علفکشهای فنوکسی قرار دارند ۱۰ برابر بیشتر از سایر افراد است.
تقریباً ۹۰ درصد کلیه قارچکشهای مورد مصرف در کشاورزی در مدلهای حیوانی سرطانزا می‌باشند و استفاده گسترده ، روزافزون ونابجا از آفت‌کش های سمی می تواند با بروز بیماری‌های خطرناکی چون سرطان خون ، سرطانهای دستگاه گوارش و سایر اختلالات فیزیولوژیکی در بدن انسان در ارتباط داشته باشند .
مسمومیت بطور نرمال به دو نوع تقسیم میشود، که به میزان قرارگیری در معرض یک آفت‌کش و مدت زمان تماس با سم بستگی دارد تا علائم مسمومیت توسعه و بروز نماید در کل دو نوع مسمومیت وجود دارد : ۱- مسمومیت حاد و ۲- مسمومیت مزمن .
نوع مسمومیت ناشی از مصرف مواد غذایی سمپاشی شده ( مخصوصا خیار و گوجه ) از نوع مسمومیت مزمن می باشد .
مسمومیت مزمن با آفتکشها با تغییر سرعت فعالیت‌های مختلف بدن ، موجب افزایش تپش قلب و تعریق و یا کاهش آنها مانند کند کردن و یا توقف تنفس می شوند . تماس طولانی مدت با آفت کش ها باعث اختلالات ناهنجار در سیستم عصبی، غدد درون ریز و سیستم ایمنی بدن می شوند.
نمونه گیری های پراکنده در نقاط مختلف نشان می دهد که میزان سموم حشره‌کش «دی کلرووس» و «کلروپایروفوس» موجود در خیار تا ۳ برابر حد مجاز است .
گرچه اندازه گیری وسنجش ریسک سرطان در انسان ناشی از سموم شیمیائی بدلیل طولانی بودن دوره تکمیل فرآیند سرطانی شدن و ناشناخته بودن دوره کمون و ظهور تومور به صورت بالینی و همچنین تفاوت استعدادهای ژنتیکی افراد گوناگون با یکدیگر معمولاً دشوار است اما تحقیقات کامل و دقیقی نیز تاکنون در رابطه با میزان مصرف آفت کشها و تاثیر آن در حال و آینده ایرانیان اعلام نشده است .
اما تحقیقات مختلف جهانی ارتباط معنی داری بین وقوع انواع سرطان و مصرف آفت کش ها را نشان می دهد . به عنوان نمونه سرطان پروستات و مشاغلی که با علفکشها در ارتباط هستند به اثبات رسانده است.
میزان بروز سرطان پستان سالانه افزایشی به میزان ۱ الی ۲ درصد نشان می دهد و آلوده کننده های محیطی از جمله آفتکشها درافزایش بروز این نوع سرطان نقش عمده ای دارند. در یک تحقیق خاص ارتباط بین بروز سرطان پستان و و علفکش آترازین مشخص شده است.
سرطان تیرویید نیز از جمله سرطانهایی است که احتمال بروز آن در افرادی که در معرض علفکشهای فنوکسی قرار دارند بیشتر است.
تحقیقات فوق تماس با آفت کش ها در مزارع و یا آب های آلوده را نشان می دهد و بررسی و تحقیق اصولی در رابطه با میزان سم باقی مانده در مواد غذایی صورت نگرفته است .
غم انگیزترین نقطه این مطلب فاصله آخرین سمپاشی تا برداشت یا چیدن محصول است . برای محصولی مانند خیار لازم است حداقل یک زمان ۳ روزه رعایت گردد تا میزان باقی مانده اکثر حشره کش ها یا قارچ کش ها به حد استاندارد برسد و فاصله بین دو سم پاشی برای اکثر سموم رعایت فاصله دو هفته ای است ، اما در حال حاضر یک روز درمیان مزارع پرورش خیار سم پاشی می گردند و فاصله برداشت خیار با سم پاشی نصف روز هم نیست یعنی صبح سمپاشی صورت می گیرد و بعد از ظهر محصول برداشت می گردد .
گرچه برخی توصیه ها می گوید کندن پوست میوه خیار می‌تواند میزان سموم آفت‌کش موجود بر روی سطح میوه را تا پنج برابر کاهش دهد. اما تحقیقات دیگر نشان می دهد که پوست کندن خیار نیز مانع از مسمومیت خفیف و مزمن به این سموم نمی شود . ( البته توصیه ما به شما این است که حتما خیار را پوست کنید ) .
هیچ کس به کارآیی آفتکشها در حفاظت از محصولات زراعی شکی ندارد اما لازم است بر مصرف این سموم کشاورزی ، نظارت جدی و دقیقی انجام شود و متاسفانه در حال حاضر هیچ سازمان ، موسسه و یا شرکتی مسئولیت نظارت و کنترل آلودگی مواد غذایی ، محصولات کشاورزی ، میوه جات ، صیفی جات به سموم آفت کش را به عهده ندارد .
مسئولین باید با راه‌اندازی آزمایشگاه‌های تشخیص سموم و کنترل دقیق محصولات کشاورزی در ورودی های میادین میوه و تره بار و حتی فروشگاه های داخل شهرها از این محصولات نمونه برداری حد مجاز باقیمانده سموم نموده و در کنار آن نسبت به آگاه سازی کشاورزان و توصیه به آنها برای رعایت زمان مصرف سم و جلوگیری ازمصرف سموم غیرمجاز باید در دستور کار دست‌اندرکاران مربوطه قرار گیرد.
اگر سازمانی بر میزان سم موجود در محصولات کشاورزی نظارت دقیق و عملی نماید و از توزیع محصولات دارای مواد سمی بیش از حد مجاز جلوگیری کند . مطمئنا کشاورزان نیز مجبور به رعایت مقررات علمی جهت سم پاشی محصولات می شوند .
توصیه های ما به شما :
۱- هرگز خیار را با پوست مصرف نکنید . مگر آنکه خیار را در داخل باغچه حیاط خود و یا دوستانتان پرورش داده باشید و مطمئن باشید که در طول دو هفته گذشته سم پاشی نشده است .
۲- خیارها را قبل از مصرف با مواد شوینده بشویند چون این عمل باعث میشود، تا ۴۰ درصد سموم موجود بر روی سطح میوه زدوده شود .
۳- خیار را در محل کاشت و برداشت مصرف نکنید .