با‌٢٠عامل ايجاد پوكي استخوان آشنا شويد

[TAHEREH]

[JUSTIFY]اگر میزان تخریب استخوان بیش از ساخته شدن آن باشد، فضاهای بین شبكه های داخلی استخوان بزرگ می شوند و اصطلاحا پوكی استخوان اتفاق می افتد. در این وضعیت، استخوان ضعیف شده و با كوچك ترین ضربه دچار شكستگی می شود. این پدیده در سنین سالمندی شایع بوده اما با اقدامات ساده ای می توان آن را به تاخیر انداخت یا شدت آن را كاهش داد.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]علامت پوكی استخوان چیست؟
اهمیت پوكی استخوان در این است كه اغلب تا زمان شكستگی استخوانی علامتی ندارد. ستون فقرات، استخوان ران، لگن، مچ دست و انتهای ساعد به ترتیب شایع ترین محل هایی هستند كه در اثر پوكی استخوان دچار شكستگی می شوند. بسیاری از شكستگی های ستون فقرات فقط با درد شدید پشت همراه هستند و علامت دیگری ندارند. انحراف ستون مهره ها در اثر جوش خوردن خودبخودی آن ها می تواند از علایم این بیماری باشد.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]چه عواملی ایجاد كننده پوكی استخوان هستند؟

- سن:[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]با بالا رفتن سن، تراكم استخوان در هر دو جنس به تدریج كاهش می یابد؛ به طوری كه از حدود ۴۰ سالگی نیم تا یك درصد در سال كاهش می یابد.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- جنس:
پوكی استخوان در زنان به دلیل كم بودن توده استخوان و پدیده یائسگی شایع تر است. زنان در هر سنی ۴ تا ۵ برابر مردان دچار شكستگی استخوان می شوند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- یائسگی و كاهش هورمون های جنسی:
هورمون های جنسی نقش مهمی در استحكام استخوان ها دارند. بنابراین هر عاملی از جمله یائسگی كه باعث كم شدن این هورمون ها شود پوكی استخوان را تسریع می كند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- سابقه فامیلی:[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]در صورت سابقه شكستگی در بستگان نزدیك (پدر، مادر، خواهر و برادر)، احتمال ابتلا به شكستگی تا دو برابر افزایش می یابد.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- نژاد و عوامل ارثی:
نژاد آسیایی و افرادی كه پوست و موی روشن دارند بیشتر در معرض پوكی استخوان هستند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- جثه بدنی:
استخوان بندی ظریف و جثه كوچك تر موجب افزایش احتمال پوكی استخوان می شود.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- بیماری های همراه:
برخی بیماری ها مانند بیماری های مزمن كبد و كلیه، دیابت نوع ۱، افزایش هورمون تیروئید و پاراتیروئید، اختلالات هورمون های جنسی، اسهال مزمن و اختلالات سوء جذب، بی اشتهایی عصبی، پیوند اعضا و برخی سرطان ها باعث افزایش احتمال ابتلا به پوكی استخوان می شوند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- مصرف داروها:
مصرف طولانی مدت داروهای حاوی كورتون، داروهای ضد صرع و داروهایی كه برای درمان بیماری های تیروئید مصرف می شوند؛ موجب بروز پوكی استخوان می شود. این دسته داروها حتما باید با تجویز پزشك و در صورت نیاز با مكمل های دارویی مانند كلسیم و ویتامین «د» مصرف شوند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- ورزش و فعالیت بدنی:
ورزش سبب افزایش رشد استخوانی به ویژه در كودكی و دوران بلوغ می شود. ورزش مناسب و متناسب با سن بطور مستمر موجب افزایش تراكم استخوانی می شود.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- رژیم غذایی:
كلسیم باعث قوی شدن استخوان ها می شود. ویتامین «د» نیز مثل كلیدی است كه باعث ورود كلسیم به استخوان ها و استحكام آن ها می شود. مصرف این دو ماده در رژیم غذایی به پیشگیری از پوكی استخوان كمك می كند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]
- مصرف دخانیات و الكل:
مصرف دخانیات شامل سیگار، قلیان، پیپ و چپق موجب اختلال در جذب كلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، كاهش وزن و تخریب هورمون های جنسی می شود كه به تسریع پوكی استخوان می انجامد. مصرف الكل نیز با كم كردن فعالیت سلول های سازنده استخوان موجب پوكی استخوان می شود.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]پوكی استخوان چگونه منجر به شكستگی می شود؟
حدود ۵ درصد زمین خوردگی ها منجر به شكستگی می شوند. مسلما استخوان هایی كه استحكام كافی برای حفظ تعادل بدن را نداشته باشند، براحتی متعاقب نیروهای جزیی مثل زمین خوردن و یا سقوط از پله دچار شكستگی می شوند. به همین دلیل شایع ترین علت شكستگی های ناشی از پوكی استخوان، سقوط و زمین خوردن است. عواملی مانند موانع محیطی، نور كم، اختلال بینایی، فراموشی، استفاده از داروهای خواب آور در افزایش احتمال سقوط و شكستگی نقش دارند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]پوكی استخوان علامتی ندارد ولی با مشاهده این علایم به پزشك مراجعه كنید:[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- كاهش قد به میزان حدود ۳ سانتی متر نسبت به دوران جوانی.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- قوز در ستون فقرات كه به تازگی ایجاد شده باشد.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- شكستگی در اثر ضربه خفیف یا زمین خوردن جزیی[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]اگر به پوكی استخوان مشكوك شدیم، چه كنیم؟
بخاطر داشته باشید كه پوكی استخوان براحتی قابل تشخیص و درمان است. تشخیص پوكی استخوان توسط پزشك و با اندازه گیری تراكم استخوان انجام می شود. اندازه گیری تراكم استخوان یك روش بدون درد است كه با استفاده از دستگاه مخصوصی انجام شده و حدود ۱۵ دقیقه طول می كشد.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]در صورت تشخیص پوكی استخوان با بكارگیری توصیه های دارویی و غیردارویی می توان از پیشرفت آن و شكستگی استخوان كه مهم ترین عارضه آن است، پیشگیری كرد. رعایت رژیم غذایی، ترك مصرف دخانیات و فعالیت بدنی مناسب از پیشرفت پوكی استخوان جلوگیری می كند. داروهای موثر در افزایش توده استخوان باید با تجویز پزشك مصرف شوند. در صورت نیاز به این داروها آنها را مطابق دستور دارویی و بطور مستمر استفاده كنید.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]در صورت بروز پوكی استخوان؛ برای پیشگیری از شكستگی چه باید كرد؟
- با پیش بینی دستگیره و نرده در محل پله، آشپزخانه و حمام؛ كنترل مستمر موانع عبور و مرور و استفاده از صندلی یا چهارپایه در حمام و آشپزخانه از زمین خوردن جلوگیری كنید.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- اگر از داروهای آرام بخش استفاده می كنید حتما محل رفت و آمد خود را در شب كنترل كنید تا مانعی سر راه شما نباشد.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]چگونگی پیشگیری از پوكی استخوان
- قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب به دریافت ویتامین «د» كمك می كند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- از منابع كلسیم و ویتامین «د» به اندازه كافی در رژیم غذایی خود استفاده كنید.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- از مصرف دخانیات به هر شكل (سیگار و قلیان) خودداری كنید.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- ورزش مستمر و مناسب را در برنامه زندگی خود بگنجانید.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- غلات، لبنیات، حبوبات، سبزی، ماهی و میوه را در رژیم غذایی خود بگنجانید. مصرف روزانه ۳ لیوان شیر یا ماست كم چرب (یا دو قطعه پنیر بجای هر لیوان شیر) می تواند كلسیم مورد نیاز روزانه بدن را تامین كرده به سلامت استخوان ها كمك می كند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- از مصرف نوشابه یا قهوه خودداری كرده و دوغ كم نمك را جایگزین آن كنید. روزانه ۸-۶ لیوان آب بنوشید.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]- ماهی ها، جگر و تخم مرغ منابع غذایی حاوی ویتامین «د» هستند. از آنها در برنامه هفتگی غذایی خود استفاده كنید.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]اگر قادر به انجام انواع ورزش ها نیستید حداقل سه بار در هفته به مدت ۳۰-۲۰ دقیقه پیاده روی كنید. پیاده روی بهترین جایگزین برای انواع ورزش ها جهت جلوگیری از پوكی استخوان است.[/JUSTIFY]

منبع : سیمرغ