تعریف خوردگی(Corrosion)
ارسال شده: 18 سپتامبر 2009 04:12
خوردگي را مي‌توان تغيير ماهيت غير ارادي مواد تحت‌تأثير عوامل محيطي توصيف نمود در حقيقت كلمه Corrosion مشتق از كلمه Corrode مي‌باشد كه ريشه اين كلمه در زبان لاتين لغت Corrodere است و معناي آن ”تخريب تدريجي”، ” گاززدن” و ”جويدن” مي‌باشد كه احتمالاً ظاهر قطعه خورده شده باعث چنين تداعي شده است.
براي خوردگي تعاريف فراواني ذكر شده است از جمله:
واكنش بين فلزات و محيط اطراف آن.
فساد يا انهدام مواد در واكنشهاي شيميايي يا الكتروشيميايي با محيط اطراف.
تخريب يا فساد حاصل در مواد به هر علتي به جز عوامل مكانيكی.
فساد فلزات در اثر تركيب با اكسيژن و يا ساير مواد شيميايي.
خلاف جهت متالوژی استخراجي.
واكنشهاي الكتروشيميايي فلزات با محيط اطراف خود.
حملات تخريبي بر روي فلزات ناشي از واكنشهاي شيميايي يا الكتروشيميايي آنها با محيط اطرافشان.
تخريب يا اتلاف اجسام جامد در اثر واكنشهاي شيميايي يا الكتروشيميايي كه از سطح آن شروع مي‌شود.
استاندارد ISO 8044 خوردگي را به شكل زير تعريف مي‌كند.
”واكنش فيزيكي ـ شيميايي متقابل بين فلز و محيط اطراف آن كه معمولاً داراي طبيعت الكتروشيميايي بوده و نتيجه آن تغيير در خواص فلز مي‌باشد. اين تغييرات خواص ممكن است منجر به از دست رفتن توانايي عملكردي فلز، محيط، یا سيستمي شود كه اين دو قسمتي از آن را تشكيل مي‌دهند.
زنگ زدن (Rusting)، به نوعي از خوردگي آلياژي آهن و فولاد اطلاق مي‌شود در حاليكه خوردگي (Corrosion) شامل اكثريت فلزات مي‌باشد. بعلاوه ترجيحاً براي بيان ضايعات در غير فلزات از الفاظ Deterioration و يا Degradation ـ به معناي زوال پوسيدگي ـ استفاده مي‌شود، زيرا مكانيسم خوردگي فلزي با پوسيدگي در غير فلزات و مثلاً پليمرها، متفاوت است.
نيروي اصلي محركه خوردگي، ترموديناميكي است به عبارت ديگر در تمامي مواد و بخصوص فلزات، تمايل ترموديناميكي طبيعي براي از دست دادن الكترونهاي اضافي و رسيدن به حالت پايداري ترموديناميكي وجود دارد كه اين خود اساس فرآيند خوردگي را تشكيل مي‌دهد. فلز هنگامي كه به شكل تركيبات كاني در سنگ معدن موجود است از نظر تركيبي در وضعيت پايدار قرار دارد و در واقع خوردگي عكس متالوژي استخراجي است.
در طي فرآيند‌هاي استخراج فلز از سنگ معدن عمل احيا (Reduction) يا الكترون‌گيري رخ مي‌دهد و منجر به تشكيل فلز خالص مي‌شود كه از نظر ترموديناميكي نيمه پايدار مي‌باشد. حال اگر اين فلز تحت شرايط ايده‌آل قرار گيرد، از آن براي از دست دادن الكترونهاي اضافي خود سود خواهد برد كه اين عمل به اكسيد‌اسيون يا خوردگي معروف است و منجر به توليد محصولات خوردگي مي‌شود.
رمضانعلی طاهری
براي خوردگي تعاريف فراواني ذكر شده است از جمله:
واكنش بين فلزات و محيط اطراف آن.
فساد يا انهدام مواد در واكنشهاي شيميايي يا الكتروشيميايي با محيط اطراف.
تخريب يا فساد حاصل در مواد به هر علتي به جز عوامل مكانيكی.
فساد فلزات در اثر تركيب با اكسيژن و يا ساير مواد شيميايي.
خلاف جهت متالوژی استخراجي.
واكنشهاي الكتروشيميايي فلزات با محيط اطراف خود.
حملات تخريبي بر روي فلزات ناشي از واكنشهاي شيميايي يا الكتروشيميايي آنها با محيط اطرافشان.
تخريب يا اتلاف اجسام جامد در اثر واكنشهاي شيميايي يا الكتروشيميايي كه از سطح آن شروع مي‌شود.
استاندارد ISO 8044 خوردگي را به شكل زير تعريف مي‌كند.
”واكنش فيزيكي ـ شيميايي متقابل بين فلز و محيط اطراف آن كه معمولاً داراي طبيعت الكتروشيميايي بوده و نتيجه آن تغيير در خواص فلز مي‌باشد. اين تغييرات خواص ممكن است منجر به از دست رفتن توانايي عملكردي فلز، محيط، یا سيستمي شود كه اين دو قسمتي از آن را تشكيل مي‌دهند.
زنگ زدن (Rusting)، به نوعي از خوردگي آلياژي آهن و فولاد اطلاق مي‌شود در حاليكه خوردگي (Corrosion) شامل اكثريت فلزات مي‌باشد. بعلاوه ترجيحاً براي بيان ضايعات در غير فلزات از الفاظ Deterioration و يا Degradation ـ به معناي زوال پوسيدگي ـ استفاده مي‌شود، زيرا مكانيسم خوردگي فلزي با پوسيدگي در غير فلزات و مثلاً پليمرها، متفاوت است.
نيروي اصلي محركه خوردگي، ترموديناميكي است به عبارت ديگر در تمامي مواد و بخصوص فلزات، تمايل ترموديناميكي طبيعي براي از دست دادن الكترونهاي اضافي و رسيدن به حالت پايداري ترموديناميكي وجود دارد كه اين خود اساس فرآيند خوردگي را تشكيل مي‌دهد. فلز هنگامي كه به شكل تركيبات كاني در سنگ معدن موجود است از نظر تركيبي در وضعيت پايدار قرار دارد و در واقع خوردگي عكس متالوژي استخراجي است.
در طي فرآيند‌هاي استخراج فلز از سنگ معدن عمل احيا (Reduction) يا الكترون‌گيري رخ مي‌دهد و منجر به تشكيل فلز خالص مي‌شود كه از نظر ترموديناميكي نيمه پايدار مي‌باشد. حال اگر اين فلز تحت شرايط ايده‌آل قرار گيرد، از آن براي از دست دادن الكترونهاي اضافي خود سود خواهد برد كه اين عمل به اكسيد‌اسيون يا خوردگي معروف است و منجر به توليد محصولات خوردگي مي‌شود.
رمضانعلی طاهری
