دستورالعمل تفكيك - جمع آوري و دفع پسماندهای درمانی
ارسال شده: 18 آگوست 2011 23:07
دستورالعمل تفكيك - جمع آوري و دفع پسماندهای بهداشتی و درمانی
تعريف و طبقه بندي
پسماندهاي بهداشتي درماني شامل: كليه پسماندهاي توليد شده بوسيله مراكز وموسساتي از قبيل بيمارستانها ، مراكز بهداشتي درماني ، آزمايشگا ههاي تشخيص طبي وتحقيقاتي وساير مراكز مشابه است .
پسماندهاي توليد شده بوسيله مراكز فوق شامل دو دسته عمده زير است .
گروه 1- پسما ند هاي خطرناك كه خود به چهار دسته زير تقسيم مي شوند :
الف – پسما ند هاي عفوني شامل :
كليه پسماندهاي آلوده به خون وفر آورده هاي خوني
- كليه پسماندهاي مربوط به آزمايشهاي تشخيص طبي وتحقيقات پزشكي
پسماندهاي پاتولوژي
كليه ترشحات وپسماندهاي آلوده به ترشحات بيماران عفوني
كليه مواد و وسايلي كه با بيمار عفوني تماس داشته اند
كشت هاي بيولوژيك ومحيط هاي كشت
پسماندهاي اتاقهاي ايزوله
پسماندهاي بخش هاي دياليز
پسماندهاي ناشي از جراحي واتوپسي
اعضاء واندامهاي قطع شده وجنين
ب – پسما ند هاي شيميايي شامل : زباله هاي دارويي ومواد شيميايي – ويالهاي نيمه پر وپر داروئي ، تر مومترهاي شكسته ، معرفها ي آزمايشگاهي ، داروهاي ثبوت وظهور فيلم و ...وهر گونه زباله منتج شده از تشخيص ، درمان ومراقبت بيماران تحت شيمي درماني ( اعم از: ست هاي سرم ، كيسه هاي ادرار ، سوند ، كيسه هاي استوما )
ج – پسما ند هاي نوك تيز وبرنده شامل :
سر سوزن – تيغ بيستوري واره – اسكالپل – لانست – انواع آنژيوكت – شيشه هاي شكسته سرم وفر آورده هاي خوني وداروئي و هر گونه وسيله يكبار مصرف تيز وبرنده كه در تشخيص ودرمان ومراقبت بيماران استفاده شده است .
د-پسما ند هاي راديو اكتيو شامل :كليه پسماندهاي توليد شده در مراكز پزشكي -هسته اي مي باشند .
گروه 2 – پسما ند هاي معمولي يا شبه خا نگي كه به طور عمده از كاركردهاي خدمات اداري و عمومي اين مراكز توليد مي شود .
شامل: زباله هاي آشپزخانه ، آبدارخانه ،قسمت اداري مالي ، ايستگاههاي پرستاري ، باغباني و از اين قبيل است .
تفكيك :
پسماندهاي عفوني 1و پسماندهاي شيميايي بايستي در كيسه زباله مقاوم زرد رنگ جمع آوري ودر مخزن زرد رنگ داراي علامت مخصوص ، قابل شستشو وضد عفوني ، نگهداري شوند .
زباله هاي نوك تيز وبرنده2 صرف نظر از اينكه آلودگي داشته يا نداشته باشد در جعبه يا محفظه مقاوم ( S.B) مخصوص جمع آوري گردد. ظروف جمع آوري اين اجسام بايد ضد سوراخ شدن بوده و در پوش مناسب داشته باشد وجنس اين ظروف به قدري سخت ونشت ناپذير باشد كه نه فقط اجسام برنده ونوك تيز بلكه هر گونه بقاياي آبگونه هاي موجود در سرنگ ها را در خود نگه دارد .
پسماندهاي پرتوزا وراديو اكتيو ، برابر ضوابطي كه به اتفاق وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشكي وسازمان انرژي اتمي تهيه واعلام خواهد شد زير نظر مسئول فيزيك بهداشت مديريت خواهد شد .
زباله هاي معمولي يا شبه خانگي بايستي در كيسه زباله مقاوم مشكي رنگ جمع آوري ودر مخزن آبي رنگ قابل شستشو وضد عفوني ، نگهداري شود .
1-اعضا واندامهاي قطع شده،جنين بايستي مجزاجمع آوري ودر جهت دفع به گورستان محل حمل شده وبه روش خاص خود دفن گردد.
2-كليه سر سوزن ها از سرنگ هاي مصرف شده (بخصوص در موارد شيمي در ماني)جدا نشود وبصورت توام جمع آوري گردد.
جمع آوري :
وقتي سه چهارم ظروف وكيسه هاي پلاستيكي پراز پسماند شد پس از بستن درب آنها ، بايد آنها را برداشت .
پسماندها بايد همه روزه ( يا درصورت لزوم چند بار درروز ) گرد آوري شوند وبه محل تعيين شده براي انباشتن پسماندها حمل شوند .
هيچ كيسه محتوي پسماند نبايد بدون داشتن برچسب وتعيين نوع محتواي كيسه از محل توليد خارج شود .
برچسب بايد داراي مشخصاتي از قبيل ( تاريخ توليد ، نام بخش ، نوع زباله و...) باشد.
بايد به جاي كيسه ها وظروف مصرف شده بلافاصله كيسه ها وظروف از همان نوع قرارداده شود.(اين كيسه ها و ظروف در هرجايي كه پسماند تو ليد مي شود به آساني توزيع شوند)
سطل هاي زباله پس از خارج كردن كيسه پرشده بلافاصه شستشو وضد عفوني گردند .
حمل در مراكز توليد :
حمل زباله ها در بيمارستان بايد بوسيله ترولي هاي چرخدار يا ظروف (bin)چرخدار ياگاريهايي كه براي هيچ منظورديگري از آنها استفاده نمي شود وداراي مشخصات زير باشد ، انجام گيرد:
–بارگيري وتخليه بار آنها آسان باشد.
- لبه هاي تيز وبرنده اي كه به كيسه زباله ها يا ظرفهاي حاوي پسماندها ضمن بار گيري وتخليه آسيب برساند ، نداشته باشد.
تميز كردن آن آسان باشد .
بايد وسيله حمل پسماندها همه روزه با مواد گندزداي مناسب نظافت وضد عفوني گردد .
بايد همه كيسه هاي پسماندها سربسته ودست نخورده تا پايان مدت حمل باقي بماند .
تعويض ترولي يا گاريهاي چرخدار از انتهاي بخش به محل نگهداري موقت ضروري است .
توجه : بطور كلي بازيافت زباله هاي مراكز بهداشتي درماني ممنوع است .
توجه: در بخشها ضرورت دارد برحسب مورد از ظروف مجزا براي جمع آوري مواد زائد جامد ( شبه خانگي – خطرناك ) استفاده شود كه براي زباله هاي شبه خانگي از كيسه زباله مقاوم به رنگ مشكي ومخزن آبي رنگ وبراي زباله هاي خطرناك از كيسه زباله هاي مقاوم زرد رنگ با مخزن زرد رنگ استفاده مي شود و درصورت عدم وجود كيسه زباله مقاوم از دو كيسه همرنگ داخل يكديگر استفاده شود وبطريق بهداشتي حمل ودفع گردد .
ذخيره ونگهداري موقت:
محل ذخيره ونگهداري موقت بايد درداخل بيمارستان طراحي شود .
پسماندهاي معمولي وخطرناك درون كيسه زباله يا سطح زباله بايد در محلي جدا از هم در اتاقي با ا ندازه مناسب حجم پسماند هاي توليد شده ودفعات گرد آوري در محل ذخيره انباشته شوند .
جز در مواردي كه د رمحل موقت نگهداري سردخانه وجود داشته باشد مدت انباشتن پسماندها ( يعني فاصله بين توليد وتصفيه يا دفع نهايي آن ) نبايد از مدتهاي مشروح ذيل بيشتر شود :
درمنا طق معتدل 72 ساعت در زمستان
48 ساعت در تابستان
درمنا طق گرم 48 ساعت در زمستان
24 ساعت در تابستان
محل نگهداري موقت زباله بايستي داراي شرايط زير باشد :
داراي كف نشت نا پذير ومحكم داراي امكانات تخليه وزهكشي خوب باشد ونظافت وگندزدايي آن به آساني وبصورت مستمر انجام گردد .
داراي سيستم آب گرم وسرد براي تميز كردن محل باشد .
بايد به‌آساني در دسترس كاركنان شاغل در كارهاي مربوط به زباله ها ( نيروهاي خدماتي ) بوده وارتباط مناسب با بخش ها داشته باشد .
امكان قفل كردن ورودي آن به منظور جلوگيري از دستيابي اشخاص غير مجاز فراهم باشد .
وسيله نقليه گرد آوري پسماندها به راحتي به محل ذخيره دسترسي داشته باشد .
در مقابل تابش آفتاب حفاظت داشته باشد .
- دور از دسترس جانوران ، حشرات وپرندگان باشد .
- روشنايي آن خوب باشد وحداقل داراي تهويه باشد.
نبايد درجايي نزديك به انبار مواد غذائي تازه يا محل آشپزخانه باشد وحتي الامكان از آشپزخانه دور باشد .
تجهيزات تميز كاري ، لباس حفاظتي ، كيسه زباله وظروف گرد آوري زباله فراهم ود رمحل نزديك به منطقه ذخيره كه دسترسي آسان دا شته باشد موجود باشد .
جهت نگهداري انواع زباله بيمارستاني قسمت بندي وعلامت گذاري شده باشد .
تحت نظارت بهداشتي وايمني كامل باشد .
محل بايد محصور ومسقف وبوسيله علامت يا تابلوي مخصوص هشدار دهنده مشخص شده باشد .
دفع زباله هاي بهداشتي درما ني:
مواد زائد جامد معمولي يا شبه خا نگي : همراه مواد زائد جامد خانگي از طريق سيستم عمومي بطور روزانه توسط سازمان (شهرداري ) مربوطه به محل دفع زباله هاي شهري انتقال ودفع گردد .
زباله هاي نوك تيز وبرنده : كه در جعبه هاي مخصوص جمع آوري شده همراه با پسماندهاي عفوني و شيميايي دفع مي گردند.
پسماندهاي عفوني وشيميايي : بديهي است درحال حاضر دفع پسماند هاي عفوني وشيميايي ( ونوك تيز وبرنده ) بايد با هماهنگي شهرداري وساير ارگانهاي ذيربط وموقعيت محلي با رعايت نكات بهداشتي صورت گيرد .
با توجه به قا نون جديد مديريت پسماندها درصورت تدوين وابلاغ آئين نامه قا نون مذكور ، عملي خواهد شد.
پسماندهاي راديو اكتيو تحت شرايط خاص خود جمع آوري ونگهداري وطبق ضوابط دفع مي گردد .
اعضاء واندامهاي قطع شده وجنين مي بايست مجزا جمع آوري وبه گوستان محل حمل شده وبه روش خا ص خود دفن گردد .
تعريف و طبقه بندي
پسماندهاي بهداشتي درماني شامل: كليه پسماندهاي توليد شده بوسيله مراكز وموسساتي از قبيل بيمارستانها ، مراكز بهداشتي درماني ، آزمايشگا ههاي تشخيص طبي وتحقيقاتي وساير مراكز مشابه است .
پسماندهاي توليد شده بوسيله مراكز فوق شامل دو دسته عمده زير است .
گروه 1- پسما ند هاي خطرناك كه خود به چهار دسته زير تقسيم مي شوند :
الف – پسما ند هاي عفوني شامل :
كليه پسماندهاي آلوده به خون وفر آورده هاي خوني
- كليه پسماندهاي مربوط به آزمايشهاي تشخيص طبي وتحقيقات پزشكي
پسماندهاي پاتولوژي
كليه ترشحات وپسماندهاي آلوده به ترشحات بيماران عفوني
كليه مواد و وسايلي كه با بيمار عفوني تماس داشته اند
كشت هاي بيولوژيك ومحيط هاي كشت
پسماندهاي اتاقهاي ايزوله
پسماندهاي بخش هاي دياليز
پسماندهاي ناشي از جراحي واتوپسي
اعضاء واندامهاي قطع شده وجنين
ب – پسما ند هاي شيميايي شامل : زباله هاي دارويي ومواد شيميايي – ويالهاي نيمه پر وپر داروئي ، تر مومترهاي شكسته ، معرفها ي آزمايشگاهي ، داروهاي ثبوت وظهور فيلم و ...وهر گونه زباله منتج شده از تشخيص ، درمان ومراقبت بيماران تحت شيمي درماني ( اعم از: ست هاي سرم ، كيسه هاي ادرار ، سوند ، كيسه هاي استوما )
ج – پسما ند هاي نوك تيز وبرنده شامل :
سر سوزن – تيغ بيستوري واره – اسكالپل – لانست – انواع آنژيوكت – شيشه هاي شكسته سرم وفر آورده هاي خوني وداروئي و هر گونه وسيله يكبار مصرف تيز وبرنده كه در تشخيص ودرمان ومراقبت بيماران استفاده شده است .
د-پسما ند هاي راديو اكتيو شامل :كليه پسماندهاي توليد شده در مراكز پزشكي -هسته اي مي باشند .
گروه 2 – پسما ند هاي معمولي يا شبه خا نگي كه به طور عمده از كاركردهاي خدمات اداري و عمومي اين مراكز توليد مي شود .
شامل: زباله هاي آشپزخانه ، آبدارخانه ،قسمت اداري مالي ، ايستگاههاي پرستاري ، باغباني و از اين قبيل است .
تفكيك :
پسماندهاي عفوني 1و پسماندهاي شيميايي بايستي در كيسه زباله مقاوم زرد رنگ جمع آوري ودر مخزن زرد رنگ داراي علامت مخصوص ، قابل شستشو وضد عفوني ، نگهداري شوند .
زباله هاي نوك تيز وبرنده2 صرف نظر از اينكه آلودگي داشته يا نداشته باشد در جعبه يا محفظه مقاوم ( S.B) مخصوص جمع آوري گردد. ظروف جمع آوري اين اجسام بايد ضد سوراخ شدن بوده و در پوش مناسب داشته باشد وجنس اين ظروف به قدري سخت ونشت ناپذير باشد كه نه فقط اجسام برنده ونوك تيز بلكه هر گونه بقاياي آبگونه هاي موجود در سرنگ ها را در خود نگه دارد .
پسماندهاي پرتوزا وراديو اكتيو ، برابر ضوابطي كه به اتفاق وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشكي وسازمان انرژي اتمي تهيه واعلام خواهد شد زير نظر مسئول فيزيك بهداشت مديريت خواهد شد .
زباله هاي معمولي يا شبه خانگي بايستي در كيسه زباله مقاوم مشكي رنگ جمع آوري ودر مخزن آبي رنگ قابل شستشو وضد عفوني ، نگهداري شود .
1-اعضا واندامهاي قطع شده،جنين بايستي مجزاجمع آوري ودر جهت دفع به گورستان محل حمل شده وبه روش خاص خود دفن گردد.
2-كليه سر سوزن ها از سرنگ هاي مصرف شده (بخصوص در موارد شيمي در ماني)جدا نشود وبصورت توام جمع آوري گردد.
جمع آوري :
وقتي سه چهارم ظروف وكيسه هاي پلاستيكي پراز پسماند شد پس از بستن درب آنها ، بايد آنها را برداشت .
پسماندها بايد همه روزه ( يا درصورت لزوم چند بار درروز ) گرد آوري شوند وبه محل تعيين شده براي انباشتن پسماندها حمل شوند .
هيچ كيسه محتوي پسماند نبايد بدون داشتن برچسب وتعيين نوع محتواي كيسه از محل توليد خارج شود .
برچسب بايد داراي مشخصاتي از قبيل ( تاريخ توليد ، نام بخش ، نوع زباله و...) باشد.
بايد به جاي كيسه ها وظروف مصرف شده بلافاصله كيسه ها وظروف از همان نوع قرارداده شود.(اين كيسه ها و ظروف در هرجايي كه پسماند تو ليد مي شود به آساني توزيع شوند)
سطل هاي زباله پس از خارج كردن كيسه پرشده بلافاصه شستشو وضد عفوني گردند .
حمل در مراكز توليد :
حمل زباله ها در بيمارستان بايد بوسيله ترولي هاي چرخدار يا ظروف (bin)چرخدار ياگاريهايي كه براي هيچ منظورديگري از آنها استفاده نمي شود وداراي مشخصات زير باشد ، انجام گيرد:
–بارگيري وتخليه بار آنها آسان باشد.
- لبه هاي تيز وبرنده اي كه به كيسه زباله ها يا ظرفهاي حاوي پسماندها ضمن بار گيري وتخليه آسيب برساند ، نداشته باشد.
تميز كردن آن آسان باشد .
بايد وسيله حمل پسماندها همه روزه با مواد گندزداي مناسب نظافت وضد عفوني گردد .
بايد همه كيسه هاي پسماندها سربسته ودست نخورده تا پايان مدت حمل باقي بماند .
تعويض ترولي يا گاريهاي چرخدار از انتهاي بخش به محل نگهداري موقت ضروري است .
توجه : بطور كلي بازيافت زباله هاي مراكز بهداشتي درماني ممنوع است .
توجه: در بخشها ضرورت دارد برحسب مورد از ظروف مجزا براي جمع آوري مواد زائد جامد ( شبه خانگي – خطرناك ) استفاده شود كه براي زباله هاي شبه خانگي از كيسه زباله مقاوم به رنگ مشكي ومخزن آبي رنگ وبراي زباله هاي خطرناك از كيسه زباله هاي مقاوم زرد رنگ با مخزن زرد رنگ استفاده مي شود و درصورت عدم وجود كيسه زباله مقاوم از دو كيسه همرنگ داخل يكديگر استفاده شود وبطريق بهداشتي حمل ودفع گردد .
ذخيره ونگهداري موقت:
محل ذخيره ونگهداري موقت بايد درداخل بيمارستان طراحي شود .
پسماندهاي معمولي وخطرناك درون كيسه زباله يا سطح زباله بايد در محلي جدا از هم در اتاقي با ا ندازه مناسب حجم پسماند هاي توليد شده ودفعات گرد آوري در محل ذخيره انباشته شوند .
جز در مواردي كه د رمحل موقت نگهداري سردخانه وجود داشته باشد مدت انباشتن پسماندها ( يعني فاصله بين توليد وتصفيه يا دفع نهايي آن ) نبايد از مدتهاي مشروح ذيل بيشتر شود :
درمنا طق معتدل 72 ساعت در زمستان
48 ساعت در تابستان
درمنا طق گرم 48 ساعت در زمستان
24 ساعت در تابستان
محل نگهداري موقت زباله بايستي داراي شرايط زير باشد :
داراي كف نشت نا پذير ومحكم داراي امكانات تخليه وزهكشي خوب باشد ونظافت وگندزدايي آن به آساني وبصورت مستمر انجام گردد .
داراي سيستم آب گرم وسرد براي تميز كردن محل باشد .
بايد به‌آساني در دسترس كاركنان شاغل در كارهاي مربوط به زباله ها ( نيروهاي خدماتي ) بوده وارتباط مناسب با بخش ها داشته باشد .
امكان قفل كردن ورودي آن به منظور جلوگيري از دستيابي اشخاص غير مجاز فراهم باشد .
وسيله نقليه گرد آوري پسماندها به راحتي به محل ذخيره دسترسي داشته باشد .
در مقابل تابش آفتاب حفاظت داشته باشد .
- دور از دسترس جانوران ، حشرات وپرندگان باشد .
- روشنايي آن خوب باشد وحداقل داراي تهويه باشد.
نبايد درجايي نزديك به انبار مواد غذائي تازه يا محل آشپزخانه باشد وحتي الامكان از آشپزخانه دور باشد .
تجهيزات تميز كاري ، لباس حفاظتي ، كيسه زباله وظروف گرد آوري زباله فراهم ود رمحل نزديك به منطقه ذخيره كه دسترسي آسان دا شته باشد موجود باشد .
جهت نگهداري انواع زباله بيمارستاني قسمت بندي وعلامت گذاري شده باشد .
تحت نظارت بهداشتي وايمني كامل باشد .
محل بايد محصور ومسقف وبوسيله علامت يا تابلوي مخصوص هشدار دهنده مشخص شده باشد .
دفع زباله هاي بهداشتي درما ني:
مواد زائد جامد معمولي يا شبه خا نگي : همراه مواد زائد جامد خانگي از طريق سيستم عمومي بطور روزانه توسط سازمان (شهرداري ) مربوطه به محل دفع زباله هاي شهري انتقال ودفع گردد .
زباله هاي نوك تيز وبرنده : كه در جعبه هاي مخصوص جمع آوري شده همراه با پسماندهاي عفوني و شيميايي دفع مي گردند.
پسماندهاي عفوني وشيميايي : بديهي است درحال حاضر دفع پسماند هاي عفوني وشيميايي ( ونوك تيز وبرنده ) بايد با هماهنگي شهرداري وساير ارگانهاي ذيربط وموقعيت محلي با رعايت نكات بهداشتي صورت گيرد .
با توجه به قا نون جديد مديريت پسماندها درصورت تدوين وابلاغ آئين نامه قا نون مذكور ، عملي خواهد شد.
پسماندهاي راديو اكتيو تحت شرايط خاص خود جمع آوري ونگهداري وطبق ضوابط دفع مي گردد .
اعضاء واندامهاي قطع شده وجنين مي بايست مجزا جمع آوري وبه گوستان محل حمل شده وبه روش خا ص خود دفن گردد .