نقش عوامل روحی در بروز حوادث
ارسال شده: 11 ژولای 2013 17:44
نقش عوامل روحی در بروز حوادث
وقتی حادثه ای اتفاق می افتد برای تحقیق در رابطه با علل به وجود آورنده حادثه ابتدا وجود اشکالات و نقایص احتمالی در عوامل فیزیکی و قابل لمس مانند ابزارآلات ، ماشین آلات ، مصالح و مواد مصرفی وسایل حفاظت عمومی ، وسایل حفاظت فردی و غیره مورد توجه قرار می گیرد ، در حالی که بررسی آمار حوادث نشان می دهد بخش اعظم حوادث مربوط به عوامل انسانی مانند عدم رعایت دستورالعملهای ایمنی به علت فقدان آموزش های لازم و یا به علت شرایط نامناسب روحی و روانی فرد حادثه دیده بوده است. حوادث بسیاری برای پرسنل کار کرده و با تجربه که از نظر شرایط و وسایل ایمنی کار و گذراندن دوره های آموزشی لازم کمبودی نداشته اند ، به وجود آمده که پس از تحقیقات بعدی مشخص شده علت آن ارتکاب به اشتباهات فاحش در اثر شرایط نامساعد روانی فرد در مقطع بروز حادثه بوده است.
کار یکنواخت و مداوم توأم با سر وصدا ، باعث ایجاد بی علاقگی ، خستگی ، فرسودگی ، سردرد عصبی ، بی حوصلگی و عدم تمرکز فکری لازم خصوصاً هنگام انجام کارهای حساس و مخاطره آمیز می نماید. اضطراب و عدم تعادل فکری و حواس پرتی لحظه ای ، کاهش سرعت انتقال مغز در اثر خستگی مفرط ، فشارهای عصبی و روحی ناشی از مشکلات خانوادگی ، نابهنجارهای اجتماعی و محیط کار و عدم تأمین مایحتاج زندگی و بالنتیجه روی آوردن به شغل های دوم که باعث تحلیل قوای جسمی و روحی فرد می گردد و بسیاری عوامل دیگر از مهمترین علل بروز حوادث ناشی از کار می باشند. وقتی کارگر دچار مسائل و مشکلات ریشه ای باشد آرامش روانی لازم را نداشته و حین کار دائماً فکر و حواسش به دنبال مشکلات و چگونگی مقابله با آن منحرف شده و احتمال بروز حادثه برای خود و یا همکارانش را به چندین برابر افزایش می دهد که در این رابطه عدم تأمین مکفی نیاز های فیزیولوژیکی به عنوان اولین دسته نیازهای بشری بیشترین تأثیرات سوء را دارا می باشد.
مدیران وسرپرستان برای پیشگیری از وقوع حوادث علاوه بر تجهیز محیط کار به وسایل حفاظتی لازم و تأمین وسایل حفاظتی فردی ، برنامه های آموزش و ایمنی و سایر تجهیزات علمی ، لازم است شرایط روحی محیط کار و روابط بین افراد و جنبه های شخصیتی ، احساسی ، روحی و روانی پرسنل را مد نظر داشته و به آن توجه نمایند. شناخت روحیات و مسایل و مشکلات پرسنل و انجام اقدامات متناسب در جهت کمک به حل آنها از جمله وظایف اصلی مدیران و سرپرستان می باشد.
روابط بین سرپرست و پرسنل باید به گونه ای باشد که به راحتی مشکلات مطرح و تا حد امکان چاره اندیشی گردد। به طوری که اگر سرپرست در مقطعی مشاهده نمود که وضعیت روحی و عصبی یکی از پرسنل مساعد نیست به سهولت این تغییر روحیه را تشخیص داده و ضمن تلاش در جهت بهبود شرایط روحی وی موقتاً او را از انجام کارهای حساس که می تواند مخاطره آمیز باشد مانند کار روی شبکه های برق دار و یا ماشین آلات بالقوه خطر آفرین معاف دارد.
در عین حال سرپرست بایستی کارگران را به نوعی آموزش داده که هرلحظه را لحظه حادثه شمرده و اگر کارگر شرایط عینی کار را با شرایط روحی خویش مناسب نیافت ، در انجام کار آمیخته با خطر تا فراهم آوردن شرایط مناسب تأخیر بیاندازد. سرپرست علاوه بر مورد توجه قرار دادن شرایط روحی روز مره پرسنل تحت سرپرستی خود بایستی با توجه به شناختی که از نظر شرایط عمومی روحی ، عصبی ، خلاقیت های کاری ، میزان هوش ، سرعت انتقال و تمرکز فکر و حواس و توانائی های جسمی آنها پیدا می نماید ، نسبت به تقسیم کار ، تعیین و تغییر مسئولیت های پرسنل عمل نماید. برای رسیدن به این اهداف ایجاد روابط صمیمانه و انسانی در محیط های کار شرط اصلی می باشد।
آمادگی و تجهیزات اولیه در شرایط بحرانی :
مردم اصولا عاشق آرامش و آسایش هستند اما آنچه در زندگی به یاد می ماند زمانهایی است که در فشار بوده ایم. لحظاتی که از آسایش و امنیت خبری نبوده است. این لحظات ، لحظاتی هستند که همواره زنده اند و زنده می مانند. برای تجربه کردن این لحظات آماده باشید البته کاملا منطقی و حساب شده! ( لحظاتی مانند زلزله، سیل، آتشسوزی، طوفان،جنگ ، گم شدن در طبیعت و یا هر حادثه ای دیگر )
آنچه پیش رو دارید ، توصیه ها یی است برای بهینه سازی این تجارب. به خاطر داشته باشید که در مواقع ضروری ، تجیزات لازم در اختیارتان باشد. بدان معنا که همواره در چنین مواقعی تجهیزات لازم را داخل کوله پشتی، صندوق عقب ماشین و خانه خود داشته باشید.
داشتن این تجهیزات و دور از دسترس بودنشان در مواقع بروز حادثه کاملا بی فایده خواهد بود.
غذا:
مقداری غذای فاسد نشدنی به اندازه مصرف دو هفته و یا کمی بیشتر همراه داشته باشید. با این کار اگر وقفه ای در برنامه اتان و یا دسترسی تان به بازار پیش آید در امان خواهید بود. کمی بیشتر از اندازه نیازتان خریداری کنید.
آب:
آب را در بطریهای در بسته حمل کنید و همواره از به همراه داشتن آن اطمینان حاصل نمایید.
اسناد مهم و اوراق بهادار:
مطمئن شوید که تمامی مدارک و اوراق ضروری در شرایط بحرانی در دسترس تان هستند
پول:
در بسیاری از مواقع کمی پول نقد اضافی در شرایطی که اوضاع مختل می شود، مثلا دستگاه A.T.M و یا خودروی شخصی شما دچار مشکل شده بسیار کار ساز است. پس کمی پول اضافی برای مواقع ضروری کنار بگذارید.
دارو به اندازه کافی:
یقین حاصل کنید که دارو های مورد نیاز خود و سایر اعضاء خانواده را برای مواقع ضروری در دسترس دارید.
کیف کمک های اولیه:
پیشنهاد می کنم که کیف کمک های اولیه خود را به تمامی موارد ضروری و همچنین مکمل های ویتامینی و دارویی مجهز کنید.
سوخت خودرو:
باک خودروی خود را در زمانهایی که اخطار وقوع طوفان، کولاک و ... را دریافت می کنید، کاملا پر نگه دارید.
منبع حرارتی:
ضروری است احتمال قطع برق و یا سیستم حرارتی را بدهید.اگر اجاق و شومینه هیزمی دارید یقین حاصل کنید که به اندازه کافی هیزم برای سوخت دارید و همچنین از صحت عملکرد آنها مطمئن شوید.
منبع نور:
چند عدد شمع، چراغ قوه و یا فانوس در دسترس داشته باشید. همچون همیشه مراقب خطرات ناشی از آتش سوزیها ی احتمالی با شمع و یا فانوس در محیطهای سر بسته باشید.
باطری اضافه:
مقدار زیادی باطری اضافه در دسترس داشته باشید.
رادیو:
یک رادیوی خوب و مناسب که با باطری کار می کند همراه خود داشته باشید.
سرگرمی:
همچنین پیشنهاد می کنم یک بازی سرگرم کننده زمینی، مانند بازیهای فکری و کارتی
، کتاب و یا پازل در اختیار داشته باشید، کسی چه می داند شاید این بحران پیش آمده مدت زیادی طول بکشد در این صورت طولانی ترین و گرم ترین مکالمات خانوادگی هم به پایان خواهد رسید.
برنامه ریزی جهت آموزش خانواده:
خیلی مهم است که اعضای خانواده از محل قرار گرفتن و نحوه عملکرد هر یک از تجهیزات ضروری در شرایط بحران آگاه باشند. به ویژه افراد کم سن تر که در مواقع بحران سریع تر خونسردی خود را از دست می دهند.
آموزش این امور را به صورت بازی در جمع خانواده اجرا کنید. مثلا شبی تمام اعضای خانواده را گرد هم جمع کرده و برق را قطع کنید و به صورت عملی موارد مورد نظر را تجربه کنید. در این صورت دیگر در مواقع بحران و ضروری هیچ یک از اعضا ترسی به خود راه نخواهد داد. این آمادگی بخصوص در کودکان باید وجود داشته باشد.
وقتی حادثه ای اتفاق می افتد برای تحقیق در رابطه با علل به وجود آورنده حادثه ابتدا وجود اشکالات و نقایص احتمالی در عوامل فیزیکی و قابل لمس مانند ابزارآلات ، ماشین آلات ، مصالح و مواد مصرفی وسایل حفاظت عمومی ، وسایل حفاظت فردی و غیره مورد توجه قرار می گیرد ، در حالی که بررسی آمار حوادث نشان می دهد بخش اعظم حوادث مربوط به عوامل انسانی مانند عدم رعایت دستورالعملهای ایمنی به علت فقدان آموزش های لازم و یا به علت شرایط نامناسب روحی و روانی فرد حادثه دیده بوده است. حوادث بسیاری برای پرسنل کار کرده و با تجربه که از نظر شرایط و وسایل ایمنی کار و گذراندن دوره های آموزشی لازم کمبودی نداشته اند ، به وجود آمده که پس از تحقیقات بعدی مشخص شده علت آن ارتکاب به اشتباهات فاحش در اثر شرایط نامساعد روانی فرد در مقطع بروز حادثه بوده است.
کار یکنواخت و مداوم توأم با سر وصدا ، باعث ایجاد بی علاقگی ، خستگی ، فرسودگی ، سردرد عصبی ، بی حوصلگی و عدم تمرکز فکری لازم خصوصاً هنگام انجام کارهای حساس و مخاطره آمیز می نماید. اضطراب و عدم تعادل فکری و حواس پرتی لحظه ای ، کاهش سرعت انتقال مغز در اثر خستگی مفرط ، فشارهای عصبی و روحی ناشی از مشکلات خانوادگی ، نابهنجارهای اجتماعی و محیط کار و عدم تأمین مایحتاج زندگی و بالنتیجه روی آوردن به شغل های دوم که باعث تحلیل قوای جسمی و روحی فرد می گردد و بسیاری عوامل دیگر از مهمترین علل بروز حوادث ناشی از کار می باشند. وقتی کارگر دچار مسائل و مشکلات ریشه ای باشد آرامش روانی لازم را نداشته و حین کار دائماً فکر و حواسش به دنبال مشکلات و چگونگی مقابله با آن منحرف شده و احتمال بروز حادثه برای خود و یا همکارانش را به چندین برابر افزایش می دهد که در این رابطه عدم تأمین مکفی نیاز های فیزیولوژیکی به عنوان اولین دسته نیازهای بشری بیشترین تأثیرات سوء را دارا می باشد.
مدیران وسرپرستان برای پیشگیری از وقوع حوادث علاوه بر تجهیز محیط کار به وسایل حفاظتی لازم و تأمین وسایل حفاظتی فردی ، برنامه های آموزش و ایمنی و سایر تجهیزات علمی ، لازم است شرایط روحی محیط کار و روابط بین افراد و جنبه های شخصیتی ، احساسی ، روحی و روانی پرسنل را مد نظر داشته و به آن توجه نمایند. شناخت روحیات و مسایل و مشکلات پرسنل و انجام اقدامات متناسب در جهت کمک به حل آنها از جمله وظایف اصلی مدیران و سرپرستان می باشد.
روابط بین سرپرست و پرسنل باید به گونه ای باشد که به راحتی مشکلات مطرح و تا حد امکان چاره اندیشی گردد। به طوری که اگر سرپرست در مقطعی مشاهده نمود که وضعیت روحی و عصبی یکی از پرسنل مساعد نیست به سهولت این تغییر روحیه را تشخیص داده و ضمن تلاش در جهت بهبود شرایط روحی وی موقتاً او را از انجام کارهای حساس که می تواند مخاطره آمیز باشد مانند کار روی شبکه های برق دار و یا ماشین آلات بالقوه خطر آفرین معاف دارد.
در عین حال سرپرست بایستی کارگران را به نوعی آموزش داده که هرلحظه را لحظه حادثه شمرده و اگر کارگر شرایط عینی کار را با شرایط روحی خویش مناسب نیافت ، در انجام کار آمیخته با خطر تا فراهم آوردن شرایط مناسب تأخیر بیاندازد. سرپرست علاوه بر مورد توجه قرار دادن شرایط روحی روز مره پرسنل تحت سرپرستی خود بایستی با توجه به شناختی که از نظر شرایط عمومی روحی ، عصبی ، خلاقیت های کاری ، میزان هوش ، سرعت انتقال و تمرکز فکر و حواس و توانائی های جسمی آنها پیدا می نماید ، نسبت به تقسیم کار ، تعیین و تغییر مسئولیت های پرسنل عمل نماید. برای رسیدن به این اهداف ایجاد روابط صمیمانه و انسانی در محیط های کار شرط اصلی می باشد।
آمادگی و تجهیزات اولیه در شرایط بحرانی :
مردم اصولا عاشق آرامش و آسایش هستند اما آنچه در زندگی به یاد می ماند زمانهایی است که در فشار بوده ایم. لحظاتی که از آسایش و امنیت خبری نبوده است. این لحظات ، لحظاتی هستند که همواره زنده اند و زنده می مانند. برای تجربه کردن این لحظات آماده باشید البته کاملا منطقی و حساب شده! ( لحظاتی مانند زلزله، سیل، آتشسوزی، طوفان،جنگ ، گم شدن در طبیعت و یا هر حادثه ای دیگر )
آنچه پیش رو دارید ، توصیه ها یی است برای بهینه سازی این تجارب. به خاطر داشته باشید که در مواقع ضروری ، تجیزات لازم در اختیارتان باشد. بدان معنا که همواره در چنین مواقعی تجهیزات لازم را داخل کوله پشتی، صندوق عقب ماشین و خانه خود داشته باشید.
داشتن این تجهیزات و دور از دسترس بودنشان در مواقع بروز حادثه کاملا بی فایده خواهد بود.
غذا:
مقداری غذای فاسد نشدنی به اندازه مصرف دو هفته و یا کمی بیشتر همراه داشته باشید. با این کار اگر وقفه ای در برنامه اتان و یا دسترسی تان به بازار پیش آید در امان خواهید بود. کمی بیشتر از اندازه نیازتان خریداری کنید.
آب:
آب را در بطریهای در بسته حمل کنید و همواره از به همراه داشتن آن اطمینان حاصل نمایید.
اسناد مهم و اوراق بهادار:
مطمئن شوید که تمامی مدارک و اوراق ضروری در شرایط بحرانی در دسترس تان هستند
پول:
در بسیاری از مواقع کمی پول نقد اضافی در شرایطی که اوضاع مختل می شود، مثلا دستگاه A.T.M و یا خودروی شخصی شما دچار مشکل شده بسیار کار ساز است. پس کمی پول اضافی برای مواقع ضروری کنار بگذارید.
دارو به اندازه کافی:
یقین حاصل کنید که دارو های مورد نیاز خود و سایر اعضاء خانواده را برای مواقع ضروری در دسترس دارید.
کیف کمک های اولیه:
پیشنهاد می کنم که کیف کمک های اولیه خود را به تمامی موارد ضروری و همچنین مکمل های ویتامینی و دارویی مجهز کنید.
سوخت خودرو:
باک خودروی خود را در زمانهایی که اخطار وقوع طوفان، کولاک و ... را دریافت می کنید، کاملا پر نگه دارید.
منبع حرارتی:
ضروری است احتمال قطع برق و یا سیستم حرارتی را بدهید.اگر اجاق و شومینه هیزمی دارید یقین حاصل کنید که به اندازه کافی هیزم برای سوخت دارید و همچنین از صحت عملکرد آنها مطمئن شوید.
منبع نور:
چند عدد شمع، چراغ قوه و یا فانوس در دسترس داشته باشید. همچون همیشه مراقب خطرات ناشی از آتش سوزیها ی احتمالی با شمع و یا فانوس در محیطهای سر بسته باشید.
باطری اضافه:
مقدار زیادی باطری اضافه در دسترس داشته باشید.
رادیو:
یک رادیوی خوب و مناسب که با باطری کار می کند همراه خود داشته باشید.
سرگرمی:
همچنین پیشنهاد می کنم یک بازی سرگرم کننده زمینی، مانند بازیهای فکری و کارتی
، کتاب و یا پازل در اختیار داشته باشید، کسی چه می داند شاید این بحران پیش آمده مدت زیادی طول بکشد در این صورت طولانی ترین و گرم ترین مکالمات خانوادگی هم به پایان خواهد رسید.
برنامه ریزی جهت آموزش خانواده:
خیلی مهم است که اعضای خانواده از محل قرار گرفتن و نحوه عملکرد هر یک از تجهیزات ضروری در شرایط بحران آگاه باشند. به ویژه افراد کم سن تر که در مواقع بحران سریع تر خونسردی خود را از دست می دهند.
آموزش این امور را به صورت بازی در جمع خانواده اجرا کنید. مثلا شبی تمام اعضای خانواده را گرد هم جمع کرده و برق را قطع کنید و به صورت عملی موارد مورد نظر را تجربه کنید. در این صورت دیگر در مواقع بحران و ضروری هیچ یک از اعضا ترسی به خود راه نخواهد داد. این آمادگی بخصوص در کودکان باید وجود داشته باشد.