موژ مهندسی بهداشت محیط زیست ایمنی

اقتصاد > انرژی
- براساس اظهارات معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ، در صورتی که تا سه سال آینده اقدام جدی در مورد تالاب دریاچه ارومیه صورت نگیرد این تالاب خشک خواهد شد و بیش از هشت تا 10 میلیارد متر مکعب نمک بر جای خواهد گذاشت.

به گفته محمد باقرصدوق در نخستین همایش ملی آب پاک در محل دانشگاه شهید عباسپور در تهران ، بر اساس تصمیم هیات دولت بیش از سه میلیارد متر مکعب از مجموع هفت میلیارد متر مکعب آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه برای انتقال به این دریاچه در نظر گرفته شده که تاکنون نهایی و اجرایی نشده است.
وی تاکید کرد: خشکسالی و گرمایش جهانی تا حدود 67 درصد در وضعیت کنونی دریاچه ارومیه موثر بوده و بخشی از وضعیت یادشده نیز به علت دخالت‌های انسانی و استفاده بی رویه از آب کشاورزی بوده است.
این مقام مسئول تاکید کرد: هم اکنون وزارت نیرو در زمینه رعایت حقابه‌های تالاب‌ها با سازمان محیط زیست بصورت هماهنگ عمل می کند و در این مورد پیشقدم است.
براساس اظهارات صدوق ، از 42 نوع تالاب موجود در دنیا 41 نوع آن در ایران وجود دارد و یک نوع آن تنها ویژه مناطق قطبی توندراست.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت ناخوشایند تالاب گاوخونی افزود:هم اکنون به علت خشکسالی و انتقال آب زاینده رود به دیگر شهرهای کشور، آب این رودخانه وارد این تالاب نمی شود.
معاون سازمان محیط زیست گفت: تالاب هامون به طور کامل خشک شده که بخشی از آن به کشور افغانستان بازمی گردد و هم اکنون با همکاری وزارت نیرو درصدد بازسازی این تلاب هستیم و این در حالی است که این تالاب پیش از این در فصل زمستان پذیرای 200 تا 300 هزار پرنده مهاجر بود.
صدوق تصریح کرد: سازمان محیط زیست معتقد به توسعه پایدار در کشور است و سرمایه‌گذاری در زمینه محیط زیست را از مفید برای نسل‌های آینده می داند . وی در عین حال متذکر شد: با وجود آنکه بیش از یک درصد از جمعیت جهان در ایران ساکن هستند اما سهم کشورمان از منابع آبی دنیا تنها 36صدم درصد است .

[JUSTIFY]دولت هنوز درباره طرحهای رویایی برای نجات دریاچه ارومیه سخن می گوید که 18 برابر بودجه سالانه سازمان محیط زیست، پول لازم دارند، ولی ارومیه هر روز خشک تر و خشک تر می شود[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]امیدسلیمی بنی: سازمان محیط زیست در سال 90، تنها 190 میلیارد تومان بودجه در اختیار دارد، ولی حل تنها یک مشکل زیست محیطی کشور مانند خشکی دریاچه ارومیه، 3450 میلیارد تومان پول نیاز دارد.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]هر چند مسئولان سازمان محیط زیست می گویند قادر به تامین این بودجه در 5 سال هستند، ولی معلوم نیست چنین بودجه عظیمی برای این طرح رویایی، آیا واقعا محقق خواهد شد؟[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]دریاچه ارومیه، به دلیل تغییرات آب و هوایی و همچنین بستن سد روی رودخانه های منتهی به این دریاچه، تبدیل به شوره زاری شده که پیش بینی می شود پس از خشک شدن آن، بیش از 10 میلیارد تن نمک را بر سر آذریها و سایر استانهای ایران آوار کند. اکنون محمدجواد محمدی زاده، رئیس سازمان محیط زیست می گوید: "مشکل دریاچه ارومیه با اعتباری بیش از 3450 میلیارد تومان طی یک برنامه پنج ساله حل می شود."[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست، این مبلغ را برای تامین کسری آب این دریاچه که گفته می شود بیش از 3 میلیارد و یکصد میلیون متر مکعب است، در نظر گرفته.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]نیاز ارومیه، 18 برابر بودجه سالانه محیط زیست[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]با نگاهی اجمالی به بودجه سال 90 سازمان محیط زیست به سادگی می توان دریافت تامین مبلغ نجومی 3450 میلیارد تومان، برای سازمانی با بودجه سالانه 190 میلیارد تومانی، بسیار سخت خواهد بود. هر چند رئیس سازمان محیط زیست می گوید بیشترین قسمت این پول، یعنی 3 هزار میلیارد تومان آن، قرار است از طرف منابع بانکی در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار گیرد تا برای برای اصلاح روشها و استفاده از فناوری های نوین آبیاری اراضی کشاورزی منطقه صرف شود، ولی باز هم معلوم نیست مکانیزم اجرایی اختصاص این مبلغ، چیست.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]این مقام مسئول وزارت نیرو را هم در احیای دریاچه مرگ زده ارومیه، شریک می داند: "وزارت نیرو هم غیر از اعتباری که برای بارور کردن ابرها به طور سالانه از محل جاری وزارتخانه اختصاص می دهد،مبلغ 450 میلیارد تومان دیگرهم برای انتقال حوزه به حوزه آب در نظر گرفته است."[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]باز هم نحوه اجرای انتقال حوزه به حوزه آب معلوم نشده است. هر چند گمانه زنیها، نشان می دهد دولت قصد دارد برای جبران کسری آب ورودی به ارومیه، بخشی از دبی رودخانه ارس را به این دریاچه وارد کند. طرحی که بسیاری از کارشناسان مستقل، آن را غیر قابل اجرا و در صورت عملی ساختن، باعث برهم خوردن تعادل دریاچه خزر می دانند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]بارورسازی ابرها نیز به گفته محمد درویش، کارشناس محیط زیست و بیابان، باعث افزایش بیابانهای داخلی فلات ایران می شود، زیرا رطوبت ابرهای بارانزایی که از مناطق مدیترانه ای وارد ایران می شوند را در شمال غربی ایران (آذربایجانهاو اردبیل) تخلیه کرده و باعث خشکسالی در سایر بخشهای ایران خواهد شد.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]با وجود تمامی انتقادها و اما و اگرها، رئیس سازمان محیط زیست از پیشرفت طرح انتقال آب به دریاچه ارومیه خبر می دهد: "انتقال حوزه به حوزه آب تا کنون 15 درصد رشد فیزیکی داشته که قرار است طی 5 سال حدود 700 میلیون متر مکعب آب به دریاچه ارومیه منتقل شود."[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]این مقام دولتی توضیح داده که وزارت جهاد کشاورزی هم مکلف شده تا در یک برنامه سه ساله نسبت به اصلاح روشهای آبیاری و صرفه جویی کشاورزان و باغدارانی که حدود 680 هزار هکتار اراضی کشاورزی منطقه را زیر کشت دارند اقدام کند، همچنین در این رابطه بخشنامه ای به همه دستگاههای استانهای آذربایجان شرقی و غربی و کردستان ابلاغ شده تا وظایف و تکالیفی که درخصوص دریاچه ارومیه و تامین آبی که به عنوان حقابه آن است را انجام دهند.[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]با وجود تمامی این اقدامات، دولت هنوز به اظهار نظر کارشناسانی که خشک شدن تدریجی ارومیه را محصول سدهای بیشمار زده شده بر روی رودخانه های منتهی به این دریاچه می دانند، باور ندارد ولی واقعیتها نشان می دهد در حال حاضر، دریاچه ارومیه، هر روز پسروی می کند و کارشناسان احتمال می دهد بین 5 تا 10 سال آینده، از دریاچه ارومیه، تنها خاطره ای در ذهن مردم باقی بماند. حجم فاجعه به اندازه ای است که معاون سازمان محیط زیست هم می گوید: "با کاغذبازی و مصوبه به جایی نمی رسیم و با روند فعلی دریاچه خشک می‌شود."[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]پس چرا به جای تصمیمی رویایی و غیر قابل انجام مانند اختصاص بودجه 18 سال سازمان محیط زیست برای حل این مشکل، راه حلهای عملی برای نجات دریاچه ارومیه فراموش شده؟ راه حلهایی مانند باز کردن سدها و اجازه عبور آب رودخانه های 21 گانه این منطقه که سالهاست پشت۳۵ سد اسیر شده اند و به ارومیه نمی ریزند.[/JUSTIFY]

دریا هر روز بیشتر از بین میرود و با آن آذربایجان هم از بین میرود.
یک نمونه برداری ساده از هوای شهرهای اطراف دریاچه نشانگر واقعیتی بسیار تلخ خواهد بود.

خبرگذاری دریا

[BLOCKQUOTE]اسماعیل کهرم معتقد است که باید کاری کنیم تا اکوسیستم دریاچه ارومیه به حالت قبلی بازگردد. [/BLOCKQUOTE]

کارشناس محیط زیست در میزگرد کافه خبر در مورد دریاچه ارومیه گفت:‌ «من از سال 1352 به دریاچه ارومیه علاقه زیادی پیدا کردم و سالی چند بار مسیر تهران تا ارومیه را برای حلقه گذاری فلامینگوها طی می‌کردم. طبق آمار٬ در آن سال 40 هزار فلامینگو٬ ۲۰ هزار پلیکان و پرندگان دیگر در این دریاچه و اطراف آن زندگی می‌کردند و لانه‌گذاری کرده بودند. حضور و زندگی چهار نوع پرنده در دریاچه ارومیه نشانه سلامت این دریاچه بود. در تاکستان‌ها با دو متر کندن زمین، به آب می‌رسیدیم. اما الان شاهد پدید آمدن گیاه شورگز دراین منطقه هستیم که یعنی مرگ برای دریاچه ارومیه. چگونه است که دریاچه وان در ترکیه با فاصله‌ای نه چندان زیاد همانگونه فیروزه‌ای باقی مانده است؟»
او ادامه داد:‌ «اما ما همچنان کاهش نزولات آسمانی را دستاویز کرده‌ایم تا بسیاری از خطاهایمان دیده نشود. پیش از این 15 رودخانه دائمی به دریاچه ارومیه سرازیر می‌شد که تاکنون حدود 36 سد روی این رودخانه‌ها ساخته‌اند."
کهرم گفت : «در حالی که در آمریکا کتاب چاپ می‌کنند که چگونه سدها را خراب کنیم و محیط زیستمان را نجات دهیم ما همچنان به ساخت سدهایمان افتخار می‌کنیم. به طور کلی 88 سد مانع از ورد آب به این دریاچه شدند. سدها اثرات مخرب و منفی روی محیط زیست و اجتماع می‌گذارند. در حال حاضر گروهی زیست محیطی در امریکا توانسته‌اند دولت مرکزی و مقامات محلی را متقاعد کنند که 430 سد کوچک و بزرگ را از روی رودخانه های آمریکا بر دارند.»
این کارشناس محیط زیست معتقد است: «چگونه ما نمی‌بینیم و مهندسان ما نمی‌شنوند که در آمریکا از دهه 70 میلادی دیگر سدی ساخته نشده است. بیاییم به عنوان راه حل به این موضوع بیاندیشیم که اکوسیستم را به حال اولیه خود برگردانیم و این اولین گام باشد. ما اشتباهات زیادی کردیم؛ من در جلسه ای حضور داشتم که یکی از کارشناسان عنوان کرد سد هیچ تاثیری بر این بحران نگذاشته است و نخواهد گذاشت. بعد از جلسه من متوجه شدم این فرد خود کارمند وزارت نیرو است. می خواهم بگویم که کمی منصف باشیم و به نجات اکوسیستم و محیط زیستمان بیاندیشیم نه آنکه خود و یا وزارتخانه مان را از یک اتهام وارده مبرا کنیم.»
منبع:خبر آنلاین

ایران اکونومیست:
یک استاد دانشگاه در گفت‌وگوی تفصیلی با فارس به تشریح آثار جبران ناپذیر سد‌سازی بر محیط زیست کشور پرداخت و با تشریح زیان‌های اقتصادی توسعه سدها و آثار آن بر خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌ها تصریح کرد:برنامه ریزی در کشور ما اشتباه است، زیرا به جای داشتن رویکرد صنعتی و داشتن کشاورزی فراوان با آب رویکرد غلط آب فراوان برای کشاورزی را دنبال میکنیم.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با افزایش برخی اتفاقات اکولوژیکی و زیست محیطی نظیر موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه، باتلاق گاوخونی،دریاچه هامون و خشکی پایین دست سدهای بزرگ نگاه‌ها به سمت درستی یا نادرستی احداث سدها بیشتر متمرکز شده و این سوال بزرگ را در ذهن متبادر می‌کند که واقعا سدسازی برای کشور ضروری است یا نه؟ به ویژه این بحث‌ها زمانی حساس می‌شود که تغییرات آب و هوایی به گفته کارشناسان شروع شده و اثرات آن در آینده خیلی نزدیک ملموس خواهد بود.به اجماع اکثر تئوری‌ها و نظر کارشناسان این تغییرات کشور ما را به سمت کاهش بارندگی به زیر 200 میلیمتر سوق خواهد داد و در چنین شرایطی مهم است که بخش کشاورزی چه استراتژی داشته باشد؟
همه اینها سوالاتی است که در گفت‌وگو با امین علیزاده استاد دانشگاه مهندسی آبیاری مشهد به آنها پرداخته شده است. متن گفت‌وگو بدین شرح است:

فارس: کارشناسان، تغییرات اکوسیستم به ویژه خشک شدن دریاچه ارومیه را به دلیل سدسازی‌های گسترده در کشور می‌دانند که طی سالهای گذشته شتاب بیشتری گرفته است به هر حال سد باید ساخته شود یا نه؟
علیزاده: اصولا سد سازی یک کار غیر طبیعی است مخصوصا سدهای بزرگ که در چرخه هیدرولوژی، چرخه طبیعی، محلی، موضعی، منطقه‌ای و یا بین‌المللی اختلال ایجاد می‌کنند، در طولانی مدت هیچ نفعی ندارند و اثرات زیست محیطی غیر قابل جبرانی برجای می‌گذارند. با سدسازی همواره با سیر عادی طبیعت مقابله می‌شود و این یعنی شکست برای انسان و می‌تواند به صورت مستقیم مانند وقوع سیل یا به صورت غیر مستقیم اثرات زیست محیطی ایجاد کند.
خشک شدن دریاچه "آرال" نمونه‌ای از آن است که با انتقال آبهای سیحون و جیحون و ساخت کانال "قره قوم" برای کشت پنبه در ترکمنستان در زمان شوروی سابق اتفاق افتاد.نفش زیست محیطی این دریاچه نه تنها برای کشور ترکمنستان بلکه برای کشورهای همسایه از نظر مهاجرت پرندگان، تلطیف آب و هوا و تغذیه ذخایر آبهای زیرزمینی مهم بود.
شاید در کوتاه مدت سدسازی برای بخشی از افراد که در پایین دست سد زندگی می‌کنند مفید باشد اما در طولانی مدت هیچ سودی نخواهد داشت.

فارس: میانگین بارش در کشور یک سوم میانگین جهانی است و به این دلیل کارشناسان می‌گویند برای ادامه کار کشاورزی ناگزیر از سد سازی هستیم نظر شما چیست؟

علیزاده: اگر فکر می‌کنیم که آبهای پراکنده هیچ کاری نمی‌کنند تفکر اشتباهی است زیرا در دشت‌ها موجب غنی شدن مراتع شده و دامها را تغذیه می‌کنند،اکثر گوشت تولیدی کشور از علوفه مراتع به دست می‌آید همچنین پوشش مراتع باعث جلوگیری از فرسایش می‌شود بنابراین غنی شدن پوشش مراتع خود استفاده بهینه از منابع آبی است باید قبول کنیم اگر امروز تالاب گاوخونی خشک شده و به زمین شوره‌زار تبدیل شده حاصل جمع‌آوری آب در بالا دست بوده که ضررهای جبران ناپذیری به طبیعت و اکوسیستم وارد کرده است.

*توسعه کشاورزی به اندازه میزان آب
ما باید به اندازه میزان بارش موجود کشاورزی را توسعه دهیم امکان آبیاری 8 میلیون هکتار زمین با آب موجود نیست در دنیا بیش از 15 درصد زمین‌ها را آبیاری نمی‌کنند اما در کشور ما 85 درصد زمین‌ها آبیاری می‌شود مفهوم آن این است که یا آب سهم طبیعت را جمع‌آوری کرده‌ایم و یا از ذخایر آب‌های زیرزمینی استفاده کرده‌ایم،در حال حاضر آبهایی که حتی هزاران سال ذخیره شده بود طی 40 الی 50 سال اخیر تمام کردیم به این بهانه که می‌خواهیم کشاورزی را توسعه دهیم، اعتقاد دارم کشاورزی باید محدود، توسعه یافته و صنعتی باشد، نمی‌‌توانیم کشاورزی گسترده با نیاز آبی فراوان د اشته باشیم.باید قبول کنیم در کویر زندگی می‌کنیم و آب نداریم، محصولاتی که در ایران تولید می‌کنیم در اکثر کشورهای اروپایی هم که آب فراوان دارند تولید می‌شوند و هیچ وقت نیامدیم از محصولاتی که مصرف آب کمتری دارد استفاده کنیم باید از محصولات محلی متناسب با اقلیم خودمان که مصرف آب کمتری دارد استفاده شود و بعد به دنبال بازاریابی و صادرات آن باشیم. آب همانند نفت قابل جابجایی نیست، انتقال بین حوزه‌ای آب یکی از اشتباهات بزرگی است که صورت می‌گیرد، تاریخ نشان می‌دهد که هر جا آب بوده آنجا زندگی می‌کردند اما ما آب را به محل زندگی خودمان می‌آوریم و این اشتباه غی طبیعی است مثلا آب را از سد دوستی افغانستان می‌خواهند به مشهد انتقال دهند که اثرات زیست محیطی مخربی دارد، باید سعی کنیم با شرایط موجود خودمان را سازگار کنیم.

فارس: آیا منظور شما این است که براساس ظرفیت‌های موجود کشاورزی را توسعه دهیم و بقیه نیازها را وارد کنیم.
علیزاده: مثالی می‌زنم مثلا در کشور ما کیوی، ارقام سیب گلدن یا "رد دلیشز" کاشت می‌شود که مربوط به نواحی مدیترانه‌ای با میزان بارش مناسب است در حالی که ارقام مختلفی سیب داریم که به دلیل بی‌توجهی از نظر ژنتیکی از بین می‌روند، اینها ارقام با مصرف آب کمتر بود که می‌توانستیم اصلاح کنیم اما اصلاح نباتات کار زمانبر 50 ساله است که زمان را از دست داده‌ایم و در عوض کشورهای اروپایی و دیگران ارقام مناسب بومی خودشان را اصلاح کرده‌اند تاسف‌بارتر اینکه ما با استفاده از ارقام آنها ساده‌ترین و کم هزینه‌ترین مسیر را انتخاب می‌کنیم برای این مهمانان ناخوانده هم مجبوریم شرایط آماده کنیم تا به صورت گلخانه‌ای نگهداری شوند یا آب فراوان بدهیم. آیا رواست که آب را از 300 متری زمین پمپاژ کنیم و به این محصولات پرمصرف بدهیم این حالت باعث شده بعضی دشتهای ما به حالت مرده در بیایند و دوران آخر عمر شان است و دیگر جایی برای ذخیره آب ندارد.


**کشاورزی صنعتی راهکار کم آبی
فارس: فرمودید توسعه کشاورزی باید به اندازه آب باشد، اما میزان بارش در کشور ما آنقدر پایین است که به درد دیمکاری می‌خورد پس شعار "کشاورزی محور توسعه" جایگاهش کجاست؟
علیزاده: کشاورزی به صورت معیشتی در کشوری مثل ایران که 75 میلیون نفر جمعیت دارد کارساز نیست در حالی که کشاورزی با هر میزان آب می‌تواند صنعتی باشد می‌توانیم با مقدار بسیار کم آب تولید فراوان داشته باشیم اما استراتژی فعلی این است که با آب فراوان تولید فراوان بکنیم و این برای کشور خشک عملی نیست حتی دیمکاری هم در کشور به غیر از شمال و شمال غرب کشور با مشکل مواجه است تولید گندم دیم در استان‌های خوزستان، فارس و مرکزی تقریبا صفر است و اگر زارعین این مناطق می‌کارند به دلیل حفظ مالکیت یا فروش علوفه آن هم در صورت برداشت است. بنابراین راه حل آن است که پتانسیل آب زمانی و مکانی سنجیده شود و براساس پایداری برنامه‌های کشاورزی صنعتی ریخته شود.
اما تاکنون اینگونه نبوده است، چند سال پیش طرح طوبی برای احداث باغ و زراعت اجرا شد در صورتی که کشور ما خشک است همه درختان در همان اوایل کشت خشک شدند. برنامه‌ریزی‌های غلط اینچنینی سالهای اخیر ما را در مقابل خشکسالی‌ها پر خطر کرده است البته در کنار آن شرایط نامساعدی هم به آن اضافه شده است مثلا پوشش برف در مناطق کوهستای کمتر شده و یا در زمستان به دلیل بالا رفتن دما محصول را آبیاری کنیم،در حال حاضر مسئله برداشت بیش از اندازه از ذخایر آبی خطرناک‌تر از احداث سدها است.
سدها به دلیل اینکه در کوتاه‌مدت منظره زیبایی ایجاد می‌کند شاید خوشایند باشد اما در طولانی‌مدت به ویژه برای پایین‌دست سدها اثرات جبران‌ناپذیری برجای می‌گذارد.
فارس: پس فلسفه سدسازی برای چیست؟
علیزاده: بد نیست آماری ارائه بدهم، بیشترین سدهای دنیا در چین است.*** از سال 1950 تا سال 1980 مرتب سدسازی در دنیا سد‌سازی شده از سال 1950 تا 1978 سالانه در دنیا یکهزار سد ساخته شده اما بعد متوجه شدند این کارها اشتباه است** و در دهه 90 تعداد سدهای ساخته شده سالانه به 250 عدد رسید. در حال حاضر تقریبا 45 هزار سد بزرگ در دنیا وجود دارد که 22 هزار مورد آن تنها در چین است، 6 هزار و 500 سد در آمریکا، 4 هزار سد در هند ساخته شده اما اکثر اینها با مشکل مواجه شده است، رسوب‌زدایی سدها انجام نمی‌شود و هزینه رسوب‌زدایی سدها در دنیا 200 هزار میلیارد دلار است کار به جایی رسیده که در خیلی جاها از جمله آمریکا شروع به خراب کردن این سدها می‌کنند که هزینه آن حتی بیشتر از ساخت سد است.

فارس: روند ساخت سد در ایران به چه صورت است؟
علیزاده: طی 20 الی 30 سال پیش روند جهشی داشته و برخلاف آنچه می‌گویند ساختن سد زیاد کار فنی و پیچیده نیست و با استفاده از تکنولوژی و تربیت نیروهای فنی به راحتی می‌شود انجام داد.
**سدسازی همشه مخرب نیست
فارس: آیا دقیقا همان تاریخی که کشورهای اروپایی متوجه شدند سدسازی به ضرر ماست از همان زمان ما اقدام به سدسازی کرده‌ایم.

علیزاده: نمی‌توانیم تعبیر به اشتباه کنیم زیرا بسیاری از کشورها مانند مصر حیاتشان بسته به سدسازی است. بارندگی ندارند، رودخانه نیل از 7 الی 8 کشور عبور کرده و وارد این کشور می‌شود که می‌تواند با هر بارندگی طغیان کرده و خسارت‌های زیادی به بار آورد که احداث سدی مانند "ناصب" بر روی این رود بزرگ ضروری است و حیاتشان به آن وابسته است و در اینگونه موارد نمی‌شود گفت که سدسازی اثرات زیست محیطی دارد. زیرا در این حالت مجبور به سدسازی هستیم و با این کار سالانه 50 الی 60 میلیون متر مکعب آب به بخش کشاورزی خودشان وارد می‌کنند. بنابراین در همه جا به طور مطلق نمی‌شود گفت سدسازی ضرر دارد. مثلا در جاهایی که سد به این دلیل ساخته شده تا جلوی ورود سیلابها به خلیج فارس گرفته شود و یا در ورودی کویرها برای جلوگیری از تبخیر احداث می‌شود علمی و منطقی است.

**مشاورین به دلیل منافع خودشان احداث سد را توجیه‌پذیر می‌دانند

فارس: در کشور ما چند سد بنا به ضرورت احداث شده است؟
علیزاده: باید از وزارت نیرو پرسید اما در این صورت می‌گویند همه سدها ضروری بوده است. مشکلی که وجود دارد سدسازی همواره به توصیه مشاورینی انجام می‌شود که منافع شخصی خودشان را در نظر گرفته‌اند موردی سراغ ندارم که موضوع کارشناسی احداث سد را به مشاوری ارجاع بدهند و احداث آن تایید نشود. زیرا در این صورت کار و منافع خود را از دست می‌دهند.
تا 7 الی 8 سال پیش حتی برای سدسازی گزارش زیست‌محیطی هم گرفته نمی‌شد سال پیش بخش‌نامه‌ای ابلاغ شد که گزارش اثرات زیست‌محیطی هم گرفته شود. اما من موردی را ندیده‌ام که این گزارشها توجیه کند که سدسازی به صلاح نیست و همه توجیه‌ها این بوده که باعث افزایش درآمد، بارندگی و رفاه مردم شده و جلوی سیل را می‌گیرد. ما شاید فکر کنیم که سیل پدیده طغیانگر است در حالی که بسیاری از این سیل‌ها لازم و سیر طبیعت است. طبیعت هیچ وقت بی‌حساب و کتاب نبوده و همواره به دنبال ایجاد تعادل و پایداری می‌شود.

فارس: آیا آماری داریم که سالانه چقدر آب جاری وجود دارد، چه میزان ذخیره‌سازی یا از دسترس خارج می‌شود؟
علیزاده: متوسط سالانه 413 تا 415 میلیارد متر مکعب باران در کشور می‌بارد،‌ 93 میلیارد متر مکعب در رودخانه‌ها جاری، 25 میلیارد متر مکعب وارد زمین شده و آبهای زیرزمینی را تشکیل می‌دهد اما 300 میلیارد متر مکعب آن تبخیر می‌شود و به همین دلیل است که می‌‌گوییم کشور ما خشک است. اما نباید فکر کرد که تبخیر باعث خارج شدن آب از دسترس می‌شود در حالی که بارش دوباره مراتع ما را شکل می‌دهد که همان چرخه طبیعت است. سالانه 12 میلیارد متر مکعب هم از کشورهای خارج و یا وارد کشور می‌شود با این حساب سالانه 105 میلیارد متر مکعب وارد رودخانه‌های کشور می‌شود.
سالانه از 96 میلیارد متر مکعب سبد آبی کشور استفاده می‌شود. این در حالی است که کل آبی که در کشور می‌توان استفاده کرد 113 میلیارد متر مکعب است یعنی بخش زیادی از این آبها به جز آنهایی که در قله‌های بلند زاگرس یا دره‌ها ریزش می‌کند، که حتی با سدسازی هم قابل استفاده نیست از سوی دیگر بخشی از آب هم باید برای پتانسیل‌‌هایی ناشناخته‌ای که احتمالا در آینده ایجاد می‌شود ذخیره‌ شود.
از 88 میلیارد متر مکعب آبی که در کشاورزی استفاده می‌شود 45 میلیارد متر مکعب آن از چاه‌ها، 18 میلیارد متر مکعب از چشمه‌ها، 8 میلیارد متر مکعب از قنات، 17 میلیارد متر مکعب از آبهای سطحی گرفته می‌شود و نشان می‌دهد که همه آبهای کشور را استفاده می‌کنیم و سالانه حدود 9 میلیارد متر مکعب آبهای زیرزمینی که از 50 سال گذشته ذخیره شده‌اند کسری دارد.
بنابراین بخش زیادی از آبهای کشور به صورت بهینه استفاده می‌شود و ایجاد سد به بهانه ذخیره آبهای پراکنده کار درستی نیست.

**در سدسازیها ضررهای زیست‌محیطی محاسبه نمی‌شود
فارس: هزینه و فایده این سدسازی‌ها چگونه بوده است؟
علیزاده: معتقدم از نظر زیست محیطی ضرر کرده‌ایم اما از نظر اقتصادی نیز درآمدی هم حاصل شده. آیا درست است که کشور 10 سال یا 50 سال در رفاه زندگی کند و یا اینکه هزاران سال در همان کشور با یک رفاه نسبی زندگی کند.

فارس: پس جنابعالی نظرتان این است که سدسازی اصلا درست نیست؟
علیزاده: اگر سدی به این دلیل که در صورت نبود آن آبها تلف می شدند منطقی است. اما سیاست ما در سدسازی همواره این بوده که بالادست‌ها از آب استفاده کرده و پائین‌دست‌ها محروم مانده‌‌اند که این جلوگیری از تلف شدن آب نیست. معتقدم اگر سدی برای آب شرب احداث شود و مازاد آن برای بخش کشاورزی استفاده شود خوب است و هیچ ایرادی هم ندارد یا در پایین دست نیروگاه‌های آبی که در غیر اینصورت آب بدون استفاده وارد دریا می‌شود ضروری است،اما اگر روی رودخانه‌ای سدی بدون مطالعه اثرات زیست‌محیطی احداث شود مسلما زیانش بیشتر است.

فارس: سیاست‌های سدسازی ما آیا بر اساس مطالعات زیست محیطی بوده است؟
علیزاده: سیاست‌های سدسازی کشور ما با در نظر گرفتن منافع اقتصادی بوده و اثرات زیست محیطی به هیچ عنوان لحاظ نشده و این ضررها هیچ وقت به عدد تبدیل نشده است. مثلا شوری آب، تلخی و کویر شدن زمین‌ها از آن جمله است.

*خشکی دریاچه ارومیه بر اثر اشتباهات گذشته و در گذر زمان

فارس: آقای دکتر در مورد خشک شدن دریاچه ارومیه هم بفرمایید.
علیزاده: اکولوژیست‌ها باید در این باره اظهار نظر کنند اما خشک شدن دریاچه ارومیه چیزی نیست که ما فکر کنیم در همین مدت کوتاه انجام شده زیرا فرآیندی در طولانی‌مدت اتفاق افتاده و همه عوامل دست به دست هم داده از جمله توسعه بالادست و اجازه ندادن به ورود آب به دریاچه ارومیه است. برخی معتقدند سدسازی بیش از 5 درصد در خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیر نداشته، برخی معتقدند خشکسالی تاثیرش بیشتر بوده در حالی که در منطقه شمال و شمالغرب بارش مناسبی داریم که خشکسالی تاثیر چندانی نمی‌تواند داشته باشد.

** آب سدها را رها کنند چرا انتقال آب از ارس؟

معتقدم عواملی متعددی مانند توسعه بالادست و انحراف آب از مسیر اصلی در خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیر زیادی داشته است. در حال حاضر راه‌حل هم باید تدریجی باشد و انتقال آب از جایی به جای دیگر اثرات زیست‌محیطی می‌تواند داشته باشد باید مدل‌سازی، مطالعه دقیق شود. اگر لازم باشد آب سدهای بالادست را رها کنند ولو اینکه باعث شود آب بعضی‌ جاها کم شود.

فارس: چند سد در بالا دست دریاچه ارومیه وجود دارد؟
علیزاده: دقیق نمی‌دانم اما می‌دانم حدود 12 سد در حال مطالعه و احداث است.

فارس: دبی آب ورودی به دریاچه ارومیه چقدر است؟
علیزاده: دقیق نمی‌دانم اما سالانه 6 الی 7 میلیارد متر مکعب کاهش آب این دریا وجود دارد

فارس: انتقال آب از رود ارس توجیهی دارد؟
علیزاده: انتقال مسیر طولانی آب اثرات زیست‌محیطی دارد حتی اگر از نظر اقتصادی هم توجیه‌پذیر باشد.

فارس: آیا آذربایجان شوروی این اجازه را می‌دهد؟
علیزاده: در اخبار خواندم که این کشور مخالفت کرده است. مشکل دریاچه باتلاق گاوخونی و یا هامون سیستان و بلوچستان هم کمتر از ارومیه نیست شاید این دریا نمود عینی دارد و مردم بیشتر می‌بینند و باید برای همه اینها راه چاره‌ای اندیشیده شود.

فارس: آقای دکتر اثرات زیست‌محیطی به صورت عینی به چه مواردی اطلاق می‌شود؟
علیزاده: مثلا دریاچه هامون پر از آب بود، تبخیر باعث تعدیل آب و هوا، جلوگیری از بلند شدن گرد و غبار می‌شد، ایستگاه مناسبی برای تکثیر و تولید مثل خیلی از حیات وحش بود و با به هم خوردن این تعادل همه چیز به هم خورده است. گفته می‌شود اثرات زیست‌محیطی آنقدر با همدیگر مرتبط هستند که اگر پرواز پروانه‌ای در یک جای دنیا قطع شود اثر آن در جای دیگر خودش را نشان می‌دهد. در برخی موارد طول سدها باعث قطع ارتباط عشایر و تردد آنها می‌شود که اثرات اجتماعی، محیطی و بیولوژیک را به دنبال دارد. اگر جلوی رودخانه‌ای گرفته می‌شود در جایی مردم دیگری ضرر می‌کنند و این قانون طبیعت است شاید طبیعت آهسته عمل ‌کند اما راه خودش را می‌رود و اگر ما نتوانیم خودمان را سازگار کنیم تاوانش را می‌پردازیم.

فارس: آیا تولید در بخش کشاورزی با هر میزان آبی درست است و آیا محاسبه نسبت مصرف آب به تولید یک کیلوگرم محصول انجام شده است؟
علیزاده: شکی ندارم که تولید بالا رفته اما باید میزان استفاده از منابع را نیز در نظر بگیرند به عنوان مثال در منطقه تایباد و تربت‌جام به مقدار زیادی خربزه تولید می‌کنند. هزاران تن به بهای پمپاژ آب از عمق 300 متری زمین و در واقع تولید کنندگان این منطقه تیشه به ریشه خودشان می‌زنند اگرچه مردم مناطق دیگر از این محصولات بهره‌مند می‌شوند اما شوری آب و از بین رفتن دشت‌ها را برای خودشان به ارمغان می‌آورند بنابر‌این همواره باید بهره‌وری تولید در نظر گرفته شود یعنی محاسبه شود چه بهره‌وری از آب می‌شود نه اینکه چه میزان با آن تولید می‌شود.
در چین محاسباتی که انجام شده برای تولید یک تن گندم هزار تن آب مصرف می‌شود و فایده آن 200 دلار است،اما دیدند اگر این آب را در صنایع عروسک‌سازی استفاده کنند به جای 200 دلار 14 الی 15 هزار دلار نصیب‌شان می‌شود و چندین برابر هم اشتغال ایجاد می‌کند. مطمئنا چینی‌ها عروسک‌بازی نمی‌کنند اما بازار عروسک دنیا را تسخیر کرده‌اند، اما در عین حال به فکر امنیت غذایی هم باید بود اگر چینی‌ها کیوی و یا انبه نیاز داشته باشند با دلار می‌خرند. اما هزار متر مکعب آب را صرف محصولی مانند خربزه نمی‌کنند که یا کنار خیابانها کسی نخرد و بپوسد و یا به دلیل الگوی بد مصرف هر نفر روزانه چندین خربزه می‌خورد که همگی به زیان اقتصاد کشور است ما هم در کشور باید دنبال محصولات با بهره‌وری بالا باشیم مثلا به جای خربزه انار بکاریم. هر دانه انار 5 تا 10 دلار به فروش می‌رود. اما خربزه شاید کیلویی 300 تومان به فروش برود که از خود زارع 100 تومان هم نمی‌خرند.

**
برخی می‌گویند به ازای هر واحد آبی که استفاده می‌شود مهم نیست که چقدر تولید می‌کنیم مهم این است که چقدر دلار نصیب می‌کند. حتی برخی معتقدند که میزان کالری آن محاسبه شود. هر نفر روزانه 2 هزار تا 2 هزار و 500 کالری نیاز دارد و ما مجبور به تامین این میزان کالری هستیم. در کشور روی تولید بالا نباید تمرکز کنیم بلکه روی بهره‌وری باید کار کنیم و آن نیازمند انتخاب نوع محصول مناسب است.

فارس: آیا چنین بررسی‌هایی در کشور انجام شده است؟
علیزاده: کم و بیش انجام شده اما باید به صورت استراتژیک بررسی شود بسیاری از مقالات خاک می‌خورد استراتژیک کشاورزی کشور باید از حالت معیشتی خارج شود. معتقدم یکسری محصولات استراتژیک مانند گندم و یا سیب‌زمینی باید تولید شود اما در مورد بقیه محصولات باید محصولی که بهره‌وری بالا دارد را تولید کنیم.
منبع:ایران اکونومیست

نکاتی در رابطه با دریاچه ارومیه فارغ از مسایل سیاسی [CENTER]مرگ این دریاچه از نظر زیست محیطی و اکو توریستی ضربات جبران ناپذیری را از ابعاد اقتصادی و اجتماعی وحتی پزشکی و بهداشتی بر استانهای آذربایجان شرقی و غربی و حتی بر کل کشور مان بر جای خواهد گذاشت.[/CENTER]

1) دریاچه ارومیه «دومين درياچه شور جهان»، «بزرگترين زيستگاه طبيعي آرتميا»، «بيستمين درياچه بزرگ جهان»، «شورترين درياچه جهان كه حيات در آن جريان دارد» و«بزرگترين درياچه داخلي ايران»

2)دریاچه ارومیه دریاچه ای است که درطول تاریخ حتی یک نفر را هم راغرق نکرده، چرا که اگر شنا هم بلد نباشید به سادگی می توانید روی آب شناور بمانید.

3) دریاچه ارومیه بزرگترين زيستگاه طبيعي آرتميا در جهان است (موجودي زنده که غذاي ماهي خاويار است) را دارد و قيمت آن تقريبا با ماهي خاويار برابری می کند. با این وجودحتی در صورتی که بعدها هم دریاچه احیا شود دیگر اثری از این موجود نخواهد بود.

4)این دریاچه شورترين درياچه جهان كه حيات در آن جريان دارد.

5)تحقیقات نشان داده است که خواص طبي و درماني لجن و نمک درياچه اروميه بسيار شبيه با خواص نمک و لجن درياچه بحرالميت اردن است که کشورهاي خارجي بويژه فرانسه، انگليس و آلمان استفاده فراواني از آن مي کنند. لجن دریاچه ارومیه قابلیت چشمگیری در کاهش و تسکین درد داره و می توان از آن برای تهيه محصولات بهداشتي و آرايشي و همچنين احداث کلينيک هاي درماني استفاده کرد.

6) لجن دریاچه ارومیه قابلیت درمان و نیز جلوگیری از پیشروی بیمارهای پوستی را دارد

7)نمک دریاچه ارومیه مقادیر زیادی از مواد معدني از جمله کلر، سديم، پتاسيم، کلسيم، برم، سولفات ها و ديگر مواد معدني به همراه کتون دارد. بنابراین نمک اين درياچه برايبيماريهاي قارچي و پوستي، دردهاي عضلاني و مفصلي، رفع خستگي و استرس و همچنين بهبود پينه و ترک پا و دست تاثیر داره.

بد نیست بدونید که با وجود فواید بسیار و نقش عمده این دریاچه در اکوسیستم به دلیل اتخاذ سیاست های غلط سطح آب این دریاچه کاهش 7 متر کاهش یافته است و برآوردمی شود تا سه سال آینده کاملا خشک شود. چراکه دیگر خبری از آب 21 رودخانه و 39 مسيل به درياچه اروميه وارد می شد نیست.

اما کاش با خشک شدن این دریاچه با ارزش که می توانست به منبعی برای جذب توریست و کمک به اقتصاد کشور تبدیل بشه فقط از موهبتی مجانی که در اختیارمان قرار داده شده بود بی بهره می شدیم اما خشک شدن آن علاوه بر از دست دادن مواهبش پیامدهای زیر را به دنبال خواهد داشت :

1) زیستگاه بی نظیر اطراف دریاچه از حیات خالی خواهد شد.

2) گرد و غبار نمک دریاچه که بسیار خطرناک تر از گردو غبار خاک است ایران و کشورهای همسایه اش را تهدید خواهد کرد چراکه با وزش کمترین بادی ذرات نمک بلند خواهند شد. هرچند شاید گرفتن گرد نمک تفاوتی با گرفتن گرد خاک نداشته باشه ولی تصور کنیدبجای خاک نمک تو چشمتون بره....

3)نمک دریاچه خشک شده افزون بر به خطر انداختن سلامت جسمي و تنفسي،موجب از بين بردن زمين‌هاي کشاورزي هم خواهد شد. این نمک زمین های کشاورزی دست کم سه استان را از بین خواهد برد در حالی که این سه استان از شاهرگ های کشاورزی کشور محسوب می شوند تبدیل به گونه ای از بیابان خواهند شد.

درحالی که می توان با :

1. پمپاژ بخشی از آب سدهای اطراف که در مسیر رودهای جاری دریاچه زده شده است

۲.احداث سد روی رودخانه زاب کوچک؛ راهکار نجات دریاچه ارومیه

۳. بارور نمودن ابرها و ایجاد ابرهای باران زا و باران های مصنوعی

۴. تزریق آب از دریای خزر و رود ارس البته در اولویت آخر

جلوی این فاجعه جغرافیایی را گرفت.


منبع:وبلاگ اقتصادمرند

[CENTER]آیا فقط خشکسالی باعث شده دریاچه ارومیه نفسهای آخر را بکشد؟[/CENTER]
[CENTER]به تصویر زیر به دقت نگاه کنید: [/CENTER]


[CENTER]سمت راست دریاچه ارومیه ، سمت چپ دریاچه وان فاصله ۱۴۷ کیلومتر[/CENTER]

[CENTER][/CENTER]

ه احتمالا، آخرین آرتمیاهای زنده


سرنوشت ارومیا آرتمیا گونه‌ای منحصر به فرد ار موجودات زنده که اکنون مرده‌اند




























اینجا زمانی زیر آب بود!



دریاچه‌ای که به شوره‌زار تبدیل می‌شود







توده های نمک

تبريز- مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي گفت: در صورت پس روي بيشتر آب درياچه اروميه، گرد و غبار نمكي ناشي از آن مي تواند مشكل ريزگردهاي موجود در هوا را تشديد كند.
' بيوك رييسي ' عصر روز يكشنبه در كارگروه گرد و غبار استان افزود: با ريزتر شدن ذرات بلور نمك درياچه اروميه به مرور زمان، احتمال وارد شدن اين ذرات به عنوان گرد و غبار در هواي استان هاي همجوار و بروز مشكلات زيست محيطي متعدد وجود دارد و بايد در نجات اين درياچه تسريع شود.
وي گفت: مي توان با استفاده از پوشش گياهي خاص، ذرات نمكي اين درياچه را پوشش داده و از مشكلات احتمالي پيشگيري كرد.
وي اظهاركرد: گرد و غبار معلق در هوا به معضلي زيست محيطي در كشور تبديل شده و منشا بيش از 90 درصد آن فرامنطقه اي مي باشد.
رييسي يادآور شد: در سال هاي گذشته قطر اين ذرات حدود 10 ميكرون بود ولي هم اكنون به 5/2 ميكرون رسيده و در نتيجه آسيب هاي ناشي از آن افزايش يافته است.
وي با اشاره به تجهيز سيستم هاي پايش آلودگي هواي اداره كل حفاظت محيط زيست استان گفت:‌ پايش آنلاين نيز با همكاري مخابرات در دستور كار اين اداره كل مي باشد.

تهران - رييس پژوهشكده علوم دريايي موسسه ملي اقيانوس شناسي گفت: براي انتقال آب از حوضه رودخانه ارس به درياچه اروميه بايد مطالعات زيست محيطي و تمام جوانب آن مورد بررسي قرار گيرد.
براي انتقال آب از ارس به درياچه اروميه بايد مطالعات زيست محيطي انجام شود

'حميد عليزاده ' روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمي خاطرنشان كرد : انتقال آب حوضه ارس به درياچه اروميه يك تغيير در اكوسيستم طبيعي است و هر تغييري در محيط و اكوسيستم طبيعي مشكلاتي را به همراه خواهد داشت.

وي اظهارداشت: به طور كلي با افزايش جمعيت، دستبرد انسان بر محيط اجتناب ناپذير است و اين روند مشكلاتي را براي طبيعت به وجود مي آورد كه بايد با دقت و برنامه ريزي علمي جلوي تخريب بيشتر را گرفت.

وي تاكيد كرد: مسوولان بايد در روند انتقال آب رود ارس به درياچه اروميه حداقل دبي ( ميزان آب ورودي ) مورد نياز رودخانه ها و به طور كلي سهم اكوسيستم هاي وابسته به آن را بررسي ، مشخص و تامين كنند و مازاد آن براي درياچه اروميه اختصاص دهند.

در حال حاضر انتقال آب از رودخانه ارس به حوضه درياچه اروميه يكي از پيشنهادهايي است كه به منظور نجات درياچه اروميه از نابودي از سوي سازمان حفاظت محيط زيست مطرح و به مجلس شوراي اسلامي ارايه شده است . نمايندگان در حال بررسي اين پيشنهاد هستند .

رييس پژوهشكده علوم دريايي موسسه ملي اقيانوس شناسي يادآور شد : بايد قبل از هر گونه اقدامي براي انتقال آب به درياچه اروميه ، اكوسيستم رودخانه ارس مورد بررسي قرار گيرد. به گفته وي انتقال آب از حوضه اي به حوضه ديگر در تمام دنيا معمول است و در ايران نيز اين كار در برخي موارد انجام شده اما در واقع بايد با رعايت تمام ضوابط زيست محيط همراه باشد.

وي اظهارداشت : معمولا روند انتقال آب از حوضه اي به حوضه ديگر زماني انجام مي شود كه آب حوضه مورد نظر كه مي خواهد كمبود آب بخش ديگري را تامين كند مازاد باشد در اين صورت براي انتقال به بخش هاي ديگر و يا امور كشاورزي مصرف مي شود.

رود ارس، رودخانه‌اي نسبتا پرآب و خروشان است كه از منطقه آرپا چاي در آناتولي تركيه سرچشمه مي‌گيرد. اين رودخانه از مرز تركيه، نخجوان جلفا و ارمنستان گذشته و پس از گذر از مرز ايران وارد جمهوري آذربايجان مي شود .

اين روخانه پس از پيوستن به آرپاچاي، مرز مشترك ايران و جمهوري ‏ارمنستان و جمهوري ‏آذربايجان را درمحلي به نام بهرام ‏تپه تشكيل مي‌‏دهد و بعد از طي حدود 10072 كيلومتر مسافت به درياي خزر مي‌‏ريزد.

حوضه آبريز ارس در كشورهاي ايران، تركيه، ارمنستان و جمهوري آذربايجان قرار دارد. وسعت آن تقربيا 10320 كيلومتر مربع است.

زنجان - ایرنا - مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت های همگانی سازمان محیط زیست کشور گفت: برای اولین بار در طول 15 سال گذشته روند کاهش سطح آب دریاچه ارومیه متوقف شده و این سطح چهار سانتیمتر نیز افزایش یافته است.
[سطح آب دریاچه ارومیه 4 سانتی متر افزایش یافته است]

محمد درویش روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به گزارش چند روز گذشته ستاد دریاچه ارومیه تاکید کرد: با افزایش سطح آب این دریاچه طرحی با عنوان طرح به کاشت نیز اجرا شده است.
وی اظهار کرد: تغییر الگوهای کشت و آموزش جوامع محلی نیز توانسته است روند نگران کننده را در این بخش متوقف کند اما کار مهم تر زمانی اتفاق می افتد که گزینه های جایگزینی معیشتی را در این دریاچه معرفی کنیم.
درویش افزود: در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه از سال 1370 تا 1390 وسعت اراضی کشاورزی از 360 هزار هکتار به 380هزار هکتار اضافه شده است و اگر میانگین آب مورد نیاز برای هر هکتار اراضی کشاورزی را 10 هزار مترمربع در نظر بگیریم 3.6 دهم میلیارد مترمکعب برداشت آب به این حوزه تحمیل شده است.
وی یادآوری کرد: احداث 72 سد بر روی 11 رودخانه طی سال های گذشته، وجود 36 هزار حلقه چاه غیر مجاز و تبدیل تاکستان های کم مصرف آب به کشت محصولات پر مصرف معضلات کنونی را موجب شد که متهم اصلی آن نه تنها اقلیم و یا خشکسالی بلکه اقدامات دست بشر است.
مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت های همگانی سازمان محیط زیست کشور ادامه داد: بر اساس اعلام رئیس دپارتمان رسوب شناسی سازمان زمین شناسی ایران که به تازگی آزمایش هایی را از بستر خشک دریاچه ارومیه انجام داده اند بخش هایی از این دریاچه که خشک شده دست کم بین 25 تا 45 هزار سال گذشته هرگز خشک نبوده است.
این مسئول ادامه داد: برای تامین آب شرب لازم از زاینده رود آب شیرین کن های خورشیدی از طریق خلیج فارس و دریای عمان باید تامین شود و به هیچ عنوان نباید به دنبال گزینه هایی مانند طرح انتقال آب بود و علاوه بر آن باید میزان بار گذاری های صنعتی در پایین و بالا دست استان چهار محال و بختیاری کنترل شود.

***سرانه مصرف آب شرب ایرانیان در بین 250 تا 270 لیتر است
وی در ادامه سرانه مصرف آب شرب ایرانیان را در بین 250 تا 270 لیتر اعلام کرد و گفت: در صورتی که استاندارد آن باید بین 170 تا 180 لیتر باشد.
درویش افزود: باید به طور متوسط و عادی حداکثر از 20 درصد منابع آبی در سال استفاده کنیم که این رقم با توجه به گزارش وزارت نیرو به 85 درصد رسیده و این فوق العاده نگران کننده است و بنابراین همه باید مطابق با اصل پنجم قانون اساسی برای حفظ محیط زیست متحد باشیم.
مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت های همگانی سازمان محیط زیست کشور با ابراز نگرانی از مصرف آب در بخش کشاورزی گفت: بین 80 تا 90 درصد منابع آبی در این بخش مصرف می شود.

*** 200 هزار حلقه چاه آب غیر مجاز در کشور وجود دارد
درویش با بیان اینکه هم اکنون از مجموع حدود 760 هزار حلقه چاه در کشور 200 هزار حلقه چاه غیر مجاز است بیان کرد: بخش عمده این چاه ها به حوزه آبخیز دریاچه ارومیه اختصاص دارد که به نوبه خود به کاهش سطح آبهای زیر زمینی منجر شده است.
وی اظهار کرد: مصرف بی رویه آب به مشکلاتی نظیر نشست زمین و ایجاد فرو چاله ها منجر می شود و این آخرین مرحله بیابان زایی و غیرقابل برگشت است و نمی شود کاری برای آن انجام داد و بر این اساس باید تلاش کنیم دیگر مناطق کشور متاثر از این مشکلات نشوند.
مدیرکل دفتر آموزش و مشارکتهای همگانی سازمان محیط زیست کشور راه حل رفع بحران آب را گرایش به سمت کاهش وابستگی معیشتی سرزمینی و معرفی گزینه هایی که کمترین وابستگی درآمد سرانه به آب و خاک را برای ایرانیان دارد، ذکر کرد.
وی استحصال انرژی خورشیدی، انرژی بادی و استفاده از مزیت های صنعت بوم گردی را از دیگر راههای برون رفت از این بحران بیان کرد.
درویش در ارتباط با استفاده از آبهای فسیلی میلیاردی نیز افزود : استفاده از آبهای فسیلی میلیاردی هیچ وقت جواب نداده و حتی این کار را در کشور عربستان انجام دادند که با بحران مواجه شدند و بر این اساس آبهای فسیلی در واقع تنظیم کننده لایه های زیرین زمین است و به هیچ عنوان نباید چنین ریسکی شود.
وی یادآوری کرد: در صورتی که به بحران کمبود آب رسیدیم می توان از تکنیک آب شیرکن های خورشیدی استفاده کرد چون در کنار منبع دائم آب خلیج فارس و دریای عمان هستیم و حتی آب فوق العاده زیادی هم در دریای خزر وجود دارد.

ارومیه- ایرنا- رئیس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: بیش از شش هزار قطعه فلامینگو در پارک ملی دریاچه ارومیه مشاهده شد.
امید یوسفی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این فلامینگوها طبق روال سال های گذشته در محدوده ضلع غربی پارک ملی دریاچه ارومیه، ضلع جنوبی جاده شهید کلانتری و در حوالی مصب رودخانه نازلو مشاهده شده اند.
وی اظهار کرد: گزارش ها حاکی از این مطلب است که در بین آنها جمعیت قابل ملاحظه ای از پرنده های نابالغ نیز به چشم می خورد.
یوسفی بیان کرد: نیمه باتلاقی بودن اراضی محدوده یاد شده و شسته شدن نمک های سطحی دریاچه بر اثر بارش نزولات جوی و وجود موجودات ریز میکروسکوپی به عنوان غذای این پرنده عامل اصلی حضور پرنده فلامینگو در پارک ملی دریاچه ارومیه است.
رئیس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی همچنین گفت: حتی تعدادی از تخم های تفریخ نشده این پرنده نیز در محل یافت شده که نشان دهنده جوجه آوری پرنده در محدوده یاد شده طی سالجاری بوده است.
وی افزود: سواحل پارک ملی دریاچه ارومیه مکانی مناسب برای زمستان گذرانی فلامینگوها و جوجه آوری آنها به شمار می رود به گونه ای که در زمستان گذشته حدود 20 هزار قطعه از این پرنده در این زیست بوم فرود آمدند.
یوسفی بیان کرد: مردم محلی در راستای میزبانی از این گونه پرنده و ایجاد محیطی امن برای زمستان گذرانی آنها همکاری های مطلوبی با محیط زیست دارند.
به گزارش ایرنا، فلامینگو پرنده ای با پاهای دراز و منقاری منحنی و گردنی بلند و خمیده، با بدنی بسیار کشیده و پر و بالی به رنگهای سفید و صورتی است.
فلامینگوها به آرامی راه می روند و سر و منقار خود را در آب کم عمق فرو برده و تغذیه می کنند.
این پرندگان از 90 سانتیمتر تا یک و نیم متر بلندی دارند و بیشتر از حلزون و گیاهان آبی تغذیه و به صورت دسته جمعی و در دسته های چند هزار تایی زندگی و مهاجرت می کنند.
در سال های اخیر به علت بحران خشکسالی در دریاچه ارومیه اکثر تالابهای اقماری این دریاچه پذیرای این پرندگان زیبا است.

زنجان - ایرنا - مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت های همگانی سازمان محیط زیست کشور گفت: برای نخستین بار در طول 15 سال گذشته روند کاهش سطح آب دریاچه ارومیه متوقف شده و اکنون چهار سانتیمتر نیز افزایش یافته است.
[افزایش 4 سانتیمتری سطح آب دریاچه ارومیه]

محمد درویش روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به گزارش چند روز گذشته ستاد دریاچه ارومیه تاکید کرد: با افزایش سطح آب این دریاچه طرحی با عنوان طرح به کاشت نیز اجرا شده است.
وی اظهار کرد: تغییر الگوهای کشت و آموزش جوامع محلی نیز توانسته است روند نگران کننده را در این بخش متوقف کند اما کار مهم تر زمانی اتفاق می افتد که گزینه های جایگزینی معیشتی را در این دریاچه معرفی کنیم.
درویش افزود: در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه از سال 1370 تا 1390 وسعت اراضی کشاورزی از 360 هزار هکتار به 380هزار هکتار اضافه شده است و اگر میانگین آب مورد نیاز برای هر هکتار اراضی کشاورزی را 10 هزار مترمربع در نظر بگیریم 3.6 دهم میلیارد مترمکعب برداشت آب به این حوزه تحمیل شده است.
وی یادآوری کرد: احداث 72 سد بر روی 11 رودخانه طی سال های گذشته، وجود 36 هزار حلقه چاه غیر مجاز و تبدیل تاکستان های کم مصرف آب به کشت محصولات پر مصرف معضلات کنونی را موجب شد که متهم اصلی آن نه تنها اقلیم و یا خشکسالی بلکه اقدامات دست بشر است.
مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت های همگانی سازمان محیط زیست کشور ادامه داد: بر اساس اعلام رئیس دپارتمان رسوب شناسی سازمان زمین شناسی ایران که به تازگی آزمایش هایی را از بستر خشک دریاچه ارومیه انجام داده اند بخش هایی از این دریاچه که خشک شده دست کم بین 25 تا 45 هزار سال گذشته هرگز خشک نبوده است.
این مسئول ادامه داد: برای تامین آب شرب لازم از زاینده رود آب شیرین کن های خورشیدی از طریق خلیج فارس و دریای عمان باید تامین شود و به هیچ عنوان نباید به دنبال گزینه هایی مانند طرح انتقال آب بود و علاوه بر آن باید میزان بار گذاری های صنعتی در پایین و بالا دست استان چهار محال و بختیاری کنترل شود.

***سرانه مصرف آب شرب ایرانیان در بین 250 تا 270 لیتر است
وی در ادامه سرانه مصرف آب شرب ایرانیان را در بین 250 تا 270 لیتر اعلام کرد و گفت: در صورتی که استاندارد آن باید بین 170 تا 180 لیتر باشد.
درویش افزود: باید به طور متوسط و عادی حداکثر از 20 درصد منابع آبی در سال استفاده کنیم که این رقم با توجه به گزارش وزارت نیرو به 85 درصد رسیده و این فوق العاده نگران کننده است و بنابراین همه باید مطابق با اصل پنجم قانون اساسی برای حفظ محیط زیست متحد باشیم.
مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت های همگانی سازمان محیط زیست کشور با ابراز نگرانی از مصرف آب در بخش کشاورزی گفت: بین 80 تا 90 درصد منابع آبی در این بخش مصرف می شود.

*** 200 هزار حلقه چاه آب غیر مجاز در کشور وجود دارد
درویش با بیان اینکه هم اکنون از مجموع حدود 760 هزار حلقه چاه در کشور 200 هزار حلقه چاه غیر مجاز است بیان کرد: بخش عمده این چاه ها به حوزه آبخیز دریاچه ارومیه اختصاص دارد که به نوبه خود به کاهش سطح آبهای زیر زمینی منجر شده است.
وی اظهار کرد: مصرف بی رویه آب به مشکلاتی نظیر نشست زمین و ایجاد فرو چاله ها منجر می شود و این آخرین مرحله بیابان زایی و غیرقابل برگشت است و نمی شود کاری برای آن انجام داد و بر این اساس باید تلاش کنیم دیگر مناطق کشور متاثر از این مشکلات نشوند.
مدیرکل دفتر آموزش و مشارکتهای همگانی سازمان محیط زیست کشور راه حل رفع بحران آب را گرایش به سمت کاهش وابستگی معیشتی سرزمینی و معرفی گزینه هایی که کمترین وابستگی درآمد سرانه به آب و خاک را برای ایرانیان دارد، ذکر کرد.
وی استحصال انرژی خورشیدی، انرژی بادی و استفاده از مزیت های صنعت بوم گردی را از دیگر راههای برون رفت از این بحران بیان کرد.
درویش در ارتباط با استفاده از آبهای فسیلی میلیاردی نیز افزود : استفاده از آبهای فسیلی میلیاردی هیچ وقت جواب نداده و حتی این کار را در کشور عربستان انجام دادند که با بحران مواجه شدند و بر این اساس آبهای فسیلی در واقع تنظیم کننده لایه های زیرین زمین است و به هیچ عنوان نباید چنین ریسکی شود.
وی یادآوری کرد: در صورتی که به بحران کمبود آب رسیدیم می توان از تکنیک آب شیرکن های خورشیدی استفاده کرد چون در کنار منبع دائم آب خلیج فارس و دریای عمان هستیم و حتی آب فوق العاده زیادی هم در دریای خزر وجود دارد.