آیین نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی
ارسال شده: 28 آگوست 2010 12:45
[JUSTIFY]آيين نامه حفاظتي كارگاه‌هاي ساختماني
فصل اول
هدف، دامنه شمول و تعاريف
الف-هدف:
هدف از تدوين اين آييننامه پيشگيري از حوادث منجر بهصدمات و خساراتجانيو مالي در عملياتساختماني و تامين ايمني و حفاظت نيرويانساني شاغل در كارگاههايساختماني است.
ب–دامنه شمول
مقررات اين آيين نامه به استناد ماده 85 قانون كار جمهوري اسلامي ايران تدوين و در مورد كليه كارگاه‌هاي ساختماني لازم الاجرا است.
ج-تعريف صاحب كار در كارگاه ساختماني
صاحب كار شخصي است حقيقي يا حقوقي كه مالك يا قائم مقام قانوني مالك كارگاه ساختماني بوده و انجام يك يا چند نوع از عمليات ساختماني را به يك يا چند پيمانكار محول مي‌‌نمايد و يا خود راساً يك يا تعدادي كارگر را در كارگاه ساختماني متعلق به خود برطبق مقررات قانون كار بكاري گمارد كه در حالت دوم كارفرما محسوب مي‌‌گردد.
د–تعريف كارفرما در كارگاه ساختماني
كارفرما در كارگاه ساختماني شخصي است حقيقي يا حقوقي كه يك يا تعدادي كارگر را در كارگاه ساختماني برطبق مقررات قانون كار و به حساب خود بكار مي‌‌گمارد اعم از اينكه پيمانكار اصلي، پيمانكار جزء و يا صاحب كار باشد.
هـ - تعريف مهندس ناظر
مهندس ناظر شخصي است حقيقي يا حقوقي كه برطبق قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان داراي پروانه اشتغال به كار مهندسي از وزارت مسكن و شهرسازي است و در حدود صلاحيتخود، مسئوليتنظارت برتمام ياقسمتي ازعملياتساختمانيرا برعهده مي‌‌‌گيرد.
و–تعريف حادثه ناشي از كار
حادثه ناشي از كار به استناد ماده 60 قانون تامين اجتماعي حادثه‌اي است كه در حين انجام وظيفه و به سبب آن براي كارگر اتفاق مي‌‌افتد و موجب صدماتي برجسم و روان وي مي‌‌گردد. حوادثي كه براي كارگر در حين اقدام به منظور نجات ساير افراد حادثه ديده در كارگاه و مساعدت به آنان روي مي‌‌دهد نيز حادثه ناشي از كار محسوب مي‌‌گردد.
ز–تعريف شخص ذيصلاح
شخص ذيصلاح از لحاظ اين آيين نامه شخصي است كه داراي پروانه اشتغال به كار مهندسي يا كارداني از وزارت مسكن و شهرسازي و يا پروانه مهارت فني از سازمان آموزش فني و حرفه‌اي وزارت كار و امور اجتماعي در رشته مربوطه باشد.
فصل دوم –
مقررات كلي
ماده 1: قبل از شروع عمليات ساختماني بايد پروانه‌ها و مجوزهاي لازم توسط مالكان و صاحبان كار از مراجع ذيربط قانوني اخذ گردد.
ماده 2: قبل از شرع عمليات ساختماني مربوط به تاسيس كارگاه‌هاي جديد يا توسعه كارگاه‌هاي موجود، بايد طبق ماده 87 قانون كار، نقشه‌هاي ساختماني و طرح‌هاي مورد نظر از لحاظ پيش بيني در امر حفاظت فني و بهداشت كار براي اظهار نظر و تاييد به واحد كار و امور اجتماعي محل ارايه گردد.
ماده 3: مسئوليت اجراي مقررات اين آيين نامه براساس مواد 91 و 95 قانون كار برعهده كارفرماست.
ماده 4: هرگاه صاحب كار اجراي كليه عمليات ساختماني از ابتدا تا پايان كار را كلاً به يك پيمانكار محول نمايد، پيمانكار مسئول اجراي مقررات اين آيين نامه در كارگاه خواهد بود.
ماده 5: هرگاه صاحب كار اجراي قسمت‌هاي مختلف عمليات ساختماني خود را به پيمانكاران مختلف محول نمايد، هر پيمانكار در محدوده پيمان خود، مسئول اجراي مقررات اين آيين نامه خواهد بود و پيمانكاراني كه به طور همزمان در يك كارگاه ساختماني مشغول فعاليت هستند، بايد در اجراي مقررات مذكور با يكديگر همكاري نمايند و صاحب كار مسئول ايجاد هماهنگي بين آنها خواهد بود.
ماده 6: هرگاه پيمانكار اصلي اجراي قسمت‌هاي مختلف عمليات ساختماني را به پيمانكار يا پيمانكاران ديگر محول نمايد، هر پيمانكار جزء در محدوده پيمان خود مسئول اجراي مقرات اين آيين نامه بوده و پيمانكار اصلي مسئول نظارت و ايجاد هماهنگي بين آنها خواهد بود.
ماده 7: هرگاه مهندسان ناظر در ارتباط با نحوه اجراي عمليات ساختماني ايراداتي مشاهده نمايند كه احتمال خطر وقوع حادثه را در برداشته باشد، بايد فوراً مراتب را همراه با راهنمايي‌ها و دستورالعمل‌هاي لازم، كتباً به كارفرما يا كارفرمايان مربوطه اطلاع داده و رونوشت آن را به واحد كار و امور اجتماعي محل و مرجع صدور پروانه ساختمان تسليم نمايند. كارفرما موظف است فوراً كار را در تمام يا قسمتي از كارگاه كه مورد ايراد و اعلام خطر واقع شده متوقف و كارگران را از محل خطر دور و اقدامات مقتضي در مورد رفع خطر بعمل آورد.
ماده 8: كارفرما بايد وقوع هرگونه حادثه ناشي از كار منجر به فوت يا نقص عضو را كتباً و در اسرع وقت و قبل از آنكه علايم و آثار حادثه از بين رفته باشد، به واحد كار و امور اجتماعي محل اطلاع دهد.
ماده 9: كارفرما بايد وقوع هرگونه حادثه ناشي از كار را ظرف مدت سه روز اداري به شعبه سازمان تامين اجتماعي محل اطلاع دهد و نسبت به تكميل و ارايه فرم ويژه گزارش حادثه اقدام نمايد.
ماده 10: كارگاه ساختماني بايد به طور مطمئن و ايمن محصور و از ورود افراد متفرقه و غيرمسئول به داخل آن جلوگيري بعمل آيد. همچنين نصب تابلوها و علايم هشدارنده كه در شب و روز قابل رويت باشد، در اطراف كارگاه ساختماني ضروري است.
ماده 11: قرار دادن و انبار كردن وسايل كار، مصالح ساختماني و نخاله‌هاي ساختماني در معابر عمومي مجاز نيست و چنانچه انجام اين امر براي مدت موقت و محدود اجتناب‌ناپذير باشد، بايد با شرايط زير اقدام گردد.
الف – مجوز لازم از مرجع صدور پروانه ساختمان و ساير مراجع ذيربط و مسئول اخذ گردد.
ب–نحوه قرار دادن، چيدن يا ريختن اين وسايل و مصالح و انتخاب مكان آن به ترتيبي باشد كه حوادث براي عابران و وسايل نقليه بوجود نياورد و در اطراف آن نرده‌هاي متحرك و وسايل كنترل مسير و همچنين تابلوها و علايم هشدار دهنده كه در شب و روز از فاصله مناسب قابل رويت باشد، نصب گردد.
ماده 12: براي جلوگيري از سقوط مصالح ساختماني و ابزار كار بر روي كارگران و افرادي كه در محوطه كارگاه ساختماني از مجاوز ساختمان دردست تخريب، احداث و يا تعمير و بازسازي عبور مي‌‌نمايند، بايد يك سرپوش حفاظتي با عرض و استحكام كافي از شبكه فلزي يا از جنس الوار چوبي با شرايط زير در ديواره اطراف ساختمان نصب گردد.
الف–سرپوش حفاظتي بايد با توجه به ارتفاع و وضعيت ساختمان چنان طراحي و ساخته شود كه در اثر ريزش مصالح و ابزار كار بر روي آن هيچگونه خطري متوجه افرادي كه از زير آن عبور مي‌‌نمايند، نگردد.
ب–زاويه سرپوش حفاظتي را نسبت به سطح افقي ميتوان بين 30 تا 45 درجه به سوي ساختمان اختيار نمود.
ماده 13: احداث راهرو سرپوشيده موقتي در امتداد معبر عمومي مجاور كارگاه ساختماني در موارد زير ضروري است:
الف–چنانچه فاصله ساختمان دردست تخريب از معبر عمومي كمتر از 40 درصد ارتفاع اوليه آن باشد.
ب–در صورتي كه فاصله ساختمان دردست احداث يا تعمير و بازسازي كمتر از 25 درصد ارتفاع نهايي آن باشد.
ج–در مواردي كه فاصله ساختمان دردست تخريب، احداث يا تعمير و بازسازي از معابر عمومي بيش از حد نصاب‌هاي مقرر در بندهاي الف و ب باشد، اما با توجه به شرايط و مقتضيات خاص، به نظر بازرس كار يا مرجع صدور پروانه ساختمان يا مهندس ناظر، راهرو سرپوشيده موقتي ضروري تشخيص داده شود.
ماده 14: راهروهاي سرپوشيده موضوع ماده 13 بايد داراي شرايط زير باشند:
الف–ارتفاع راهرو سرپوشيده نبايد كمتر از 5/2 متر و عرض آن نيز نبايد كمتر از 5/1 متر و يا عرض پياده روي موجود باشد.
ب-راهرو بايد فاقد هرگونه مانع بوده و داراي روشنايي لازم طبيعي يا مصنوعي دائميباشد.
ج-سقف راهرو بايد توانايي تحمل حداقل 700 كيلوگرم بر مترمربع فشار را داشته باشد. به علاوه ساير قسمت‌هاي آن نيز بايد تحمل بار مربوط و فشار مذكور را داشته باشد.
د-سقفراهرو بايد از الوار به ضخامت حداقل 5سانتيمتر ساختهشده و الوارها طوري در كنار هم قرارگرفتهباشند كه از ريزش مصالح ساختماني به داخل راهرو جلوگيري بعمل آيد.
هـ-اطراف بيروني سقف راهرو بايد به وسيله ديواره شيب داري از چوب يا شبكه فلزي مقاوم محصور باشد. زاويه اين حفاظ را نسبت به سقف ميتوان بين 30 تا 45 درجه به طرف خارج اختيار نمود.
و-در صورتي كه راهرو داراي درهاي جانبي براي ورود و خروج مصالح و نخاله‌هاي ساختماني و غيره باشد، اين درها بايد همواره بسته باشند، مگر در موارد مذكور كه بايد مراقبت كافي بعمل آيد.
ماده 15: كليه پرتگاه‌ها و دهانه‌هاي باز در قسمت‌هاي مختلف كارگاه ساختماني و محوطه آن كه احتمال خطر سقوط افراد را در بردارند، بايد تا زمان محصور شدن يا پوشيدن شدن نهايي و يا نصب حفاظ‌ها، پوشش‌ها و نرده‌هاي دائم و اصلي، به وسيله نرده‌ها يا پوشش‌هاي موقت به طور محكم و مناسب حفاظت گردند.
ماده 16: نرده حفاظتي موقت موضوع ماده 15 بايد داراي شرايط زير باشد:
الف
–
ارتفاع آن در مورد راه پله‌ها و سطوح شيب دار حداقل 75 سانتيمتر و در ساير موارد حدافل 90 سانتيمتر باشد.
ب
–
در فواصل حداكثر 2 متر، داراي پايه‌هاي عمودي محكم باشد.
ج
–
در اجزاء آن قسمت‌هاي تيز و برنده وجود نداشته باشد.
ماده 17: پوشش حفاظتي موقت موضوع ماده 15 بايد داراي شرايط زير باشد:
الف
–
در مورد دهانه‌هاي باز با ابعاد كمتر از 45 سانتيمتر، تخته يا الوارهاي چوبي با قطر حداقل 5/2 سانتيمتر.
ب
–
در مورد دهانه‌هاي باز با ابعاد بيشتر از 45 سانتيمتر، تخته يا الوارهاي چوبي با قطر حداقل 5 سانتيمتر.
ماده 18: در مواردي كه احتمال سقوط و ريزش مصالح و ابزار كار از روي جايگاه‌ها و سكوهاي كار يا لبه پرتگاه‌ها و دهانه‌هاي باز وجود داشته باشد،بايد نسبت به نصب پاخورهاي چوبي به ضخامت حداقل 5/2 سانتيمتر و ارتفاع 15 سانتيمتر اقدام شود.
ماده 19: چنانچه قبل از زدن سقف‌هاي دائم، نياز به ايجاد سكوي كار در محل باشد، بايد از الوارهايي با ضخامت 5 و عرض 25 سانتيمتر كه در كنار هم محكم به يكديگر بسته و متصل شده باشند، استفاده شود.
ماده 20: براي جلوگيري از خطر برق گرفتگي و كاهش اثرات زيان آور ميدان‌هاي الكترومغناطيسي ناشي از خطوط برق فشار قوي، بايد مقررات مربوط به حريم خطوط انتقال و توزيع نيروي برق، در كليه عمليات ساختماني و نيز در تعيين محل احداث بناها و تاسيسات، رعايت گردد.
ماده 21: قبل از شروع عمليات ساختماني در مجاورت خطوط هوايي برق فشار ضعيف، بايد مراتب به اطلاع مسئولان و مراجع ذيربط رسانده شود تا اقدامات احتياطي لازم از قبيل قطع جريان، تغيير موقت يا دائم مسير يا روكش كردن خطوط مجاور ساختمان با مواد مناسب از قبيل لوله‌هاي پلي اتيلن يا شيلنگ‌هاي لاستيكي و غيره انجام شود.
ماده 22: كليه هادي‌ها، خطوط و تاسيسات برقي در محوطه و حريم عمليات ساختماني بايد برقدار فرض شود، مگر آنكه خلاف آن ثابت گردد.
ماده 23: كليه كارگران كارگاه‌هاي ساختماني بايد مجهز به كلاه و كفش ايمني باشند.
همچنين در صورتيكه شرايط و نوع كار اقتضاء نمايد، ساير وسايل حفاظت فردي از قبيل دستكش حفاظتي، عينك و نقاب حفاظتي، ماسك تنفسي حفاظتي، چكمه و نيم چكمه لاستيكي، كمربند ايمني، طناب مهار و طناب نجات مطلق ضوابط آيين نامه وسايل حفاظت انفرادي بايد در اختيار كارگران قرار داده شود.
<o:p> </o:p>
فصل سوم
–
ماشين آلات و تجهيزات ساختماني
ماده 24: كليه رانندگان يا اپراتورهاي ماشين آلات و تجهيزات ساختماني بايد آموزش‌هاي لازم در مورد نحوه كار با اين وسايل را طبق قوانين و مقررات مربوطه فرار گرفته و داراي پروانه مهارت فني يا گواهي نامه ويژه از مراجع ذيربط باشند.
ماده 25: بكار بردن ماشين آلات و تجهيزات ساختماني در نزديكي خطوط انتقال نيروي برق بايد با رعايت مواد 20 و 21 صورت گيرد.
ماده 26: قسمت‌هاي مختلف دستگاه‌ها و وسايل بالابر بايد طبق برنامه ذيل مورد بازديدهاي دوره‌اي يا معاينه فني و آزمايش قرار گيرند.
الف - بازديد روزانه كليه لوازم بستن و بلند كردن بار از قبيل قلابها، اتصالات، كابل‌ها، زنجيرهها و غيره، از نظر فرسودگي، شكستگي و هر نوع عيوب ظاهري ديگر، توسط اپراتور و مسئول دستگاه.
ب–بازديد فني كليه قسمت‌هاي دستگاه، هفته‌اي يك بار، توسط شخص متخصص يا مسئول فني دستگاه و ارايه گزارش به سرپرست مربوطه.
ج–معاينه فني و آزمايش كليه قسمت‌هاي دستگاه توسط اشخاص متخصص و صدور گواهي‌نامه اجازه كار هر سه ماه يك بار و همچنين قبل از استفاده براي اولين بار و يا پس از هرگونه جابجايي و نصب در محل جديد.
ماده 27: كليه تعميرات اساسي و تعويض قطعات و لوازم اصلي كه بر روي دستگاه بالابر انجام مي‌‌شود، بايد در دفتر ويژه‌اي ثبت و توسط متخصص مربوطه امضاء گردد. اين دفتر همراه با گواهي‌نامه‌هاي اجازه كار موضوع بند ج ماده 26،بايد نزد مالك و كارفرماي دستگاه نگاهداري و در هنگام لزوم ارايه گردد.
ماده 28: كليه قسمت‌هاي تشكيل دهنده دستگاه‌ها و وسايل بالابر و اجزاء آنها بايد با رعايت اصول و قواعد فني و طبق استانداردها و ضرائب اطمينان مندرج در «آيين نامه حفاظتي وسايل حمل و نقل و جابجا كردن مواد و اشياء در كارگاه‌ها» طراحي، محاسبه و ساخته شده و توسط اشخاص ذيصلاح نصب، تنظيم و آماده به كار شوند.
ماده 29: حداكثر ظرفيت بار مجاز و همچنين سرعت كار مطمئن هر وسيله بالابر بايد بر روي لوحه‌اي نوشته و در محل مناسبي بر روي دستگاه نصب و مفاد آن دقيقاً رعايت گردد.
ماده 30: قلاب دستگاه‌ها و وسايل بالابر بايد داراي شرايط زير باشد:
الف–مجهز به شيطانك يا ضامن باشد تا مانع جدا شدن اتفاقي بار از آن گردد.
ب–حداكثر باري كهميتوان بهوسيله آن بلندنمود، بهطور واضح بر روي آن حك شده باشد.
ج–در صورتي كه نوع كار ايجاب نمايد، مجهز به دستگيره مناسبي باشد كه بتوان آن را در حالت تعليق، تغيير مكان داده و در وضع مناسب قرار داد.
ماده 31: ميزان حداكثر مجاز بار بدون خطر زنجيرها، كابل‌ها و ساير وسايل بلند كردن و بستن بار بايد بر روي پلاك فلزي درج و به آنها متصل باشد.
ماده 32: دستگاه‌هاي بالابر ثابت از قبيل جرثقيل‌هاي برجي
(Tower Cranes)
و وينچ‌ها بايد به طور مطمئن در محل نصب خود مهار گرديده و وزنه‌هاي تعادل آنها متناسب با حداكثر ميزان حمل بار محاسبه و درنظر گرفته شود. در مورد جرثقيل‌هاي برجي، استحكام و مقاومت زمين محل استقرار دستگاه قبل از شروع عمليات نصب و مونتاژ بايد مورد بررسي قرار گيرد. هم چنين نحوه مهار اين دستگاه‌ها بايد به ترتيبي باشد كه در مقابل حداكثر نيروي باد و طوفان در محل، مقاومت كافي داشته باشند.
ماده 33: هر دستگاه بالابر علاوه بر اپراتور يا راننده، بايد داراي يك نفر كمك اپراتور يا علامت دهنده نيز باشد. اين شخص بايد در مورد نحوه علامت دادن با دست‌ها يا وسايل هشدار دهنده و نوع علايم مشخصه و يكنواخت، آموزش لازم را ديده باشد. در مواردي كه به علت محدود بودن ميدان ديد اپراتور و يا هرگونه شرايط و موقعيت‌هاي خاص، به بيش از يك نفر علامت دهنده نياز باشد، بايد علايم حركت فقط توسط يكي از آنها كه نفر اصلي است، داده شود. اما در عين حال اپراتور بايد از علامت توقفي كه در موارد خطر توسط هر كدام از آنان داده مي‌‌شود، تبعيت نمايد.
ماده 34: مسير حركت و محل استقرار جرثقيل‌ها و ديگر وسايل بالابر بايد قبلاً به طور دقيق بازديد و بررسي شود تا در موقع حركت و كار، خطري از طريق برخورد با سيم و كابل‌هاي برق يا تاسيسات و بناهاي موجود و يا سقوط در محل‌هاي حفاري شده و غيره، متوجه اپراتور، كارگران و افراد ديگر نشود.
ماده 35: از روي معابر و فضاهاي عمومي مجاور كارگاه ساختماني نبايد هيچ باري به وسيله دستگاه‌هاي بالابر عبور داده شود و چنانچه انجام اين كار اجتناب ناپذير باشد، بايد اين معابر و فضاها با استفاده از وسايل مناسب محصور، محدود و يا مسدود گرديده و هم چنين علايم هشداردهنده موثر از قبيلتابلوها،پرچم‌هاي مخصوص يا چراغ‌هاي چشمكزن بكاربرده شود.
ماده 36: به رانندگان يا اپراتورهاي دستگاه‌ها و وسايل بالابر نبايد كار ديگري ارجاع شود. همچنين افراد مزبور در هنگام روشن بودن دستگاه و يا آويزان بودن بار، مجاز به ترك و رها كردن دستگاه نمي‌باشند.
ماده 37: راننده يا اپراتور دستگاه بالابر و افراد كمكي و علامت دهنده، در هنگام انجام وظيفه، حق خوردن، آشاميدن و استعمال دخانيات را ندارند.
ماده 38: به هيچ وجه نبايد اجازه داده شود كه كارگران بر روي بار مورد حمل سوار شوند و يا براي جابجا شدن از وسايل بالابر استفاده نمايند.
ماده 39: در هنگام بهره برداري از جرثقيل‌هاي سيار موتوري بايد دقت شود كه جك‌ها به طور صحيح استفاده و در محل مناسب استقرار يابند.
ماده 40: در هنگام باد، طوفان و بارندگي شديد، بايد از كار كردن با دستگاه‌ها و وسايل بالابر خودداري شود.
ماده41:كابين راننده يا اپراتور ماشينآلات راهسازي و ساختماني بايدداراي شرايطزير باشد:
الف–به ترتيبي باشد كه راننده يا اپراتور را در برابر شرايط جوي و گرد و غبار محافظت نموده و نيز ميدان ديد كافي براي او تامين نمايد.
ب–كليه شيشه‌هاي درها و پنجره‌ها از نوع مقاوم و نشكن باشند.
ج - داراب ركاب و دستگيره‌اي باشد كه راننده يا اپراتور بتواند به راحتي و با ايمني كامل سوار و پياده شود.
د–پله و ركاب ترجيحاً مشبك و پنجره‌اي باشد تا گل و لاي بر روي آن متراكم نشده و باعث لغزش پاي راننده و اپراتور نگردد. ضمناً از آلوده شدن آن به روغن، گريس يا ساير مواد لغزنده بايد جلوگيري بعمل آيد.
ماده 42: در مواردي كه ميدان ديد راننده يا اپراتور ماشين آلات راه سازي و ساختماني محدود باشد، وجود يك نفر كمك يا علامت دهنده الزامي است.
ماده 43: راننده يا اپراتور قبل از ترك ماشين آلات راه سازي و ساختماني بايد دستگاه را ترمز و در صورت وجود تيغه يا باكت يا خاكبردار، آن را پايين آورده و بر روي زمين قرار داده و دستگاه را خاموش نمايد.
ماده 44: در شرايطي كه به دليل سستي بستر يا ازدياد شيب آن، تعادل دستگاه خاك‌برداري به خطر افتد، نبايد آن را به كار انداخت يا مورد استفاده قرار داد.
ماده 45: هنگامي كه ماشين آلات راه سازي و ساختماني در حال كار هستند، ورودي افراد به داخل شعاع عمل آنها بايد ممنوع گردد.
ماده 46: ماشين آلات راه سازي و ساختماني را نبايد شب‌ها در حاشيه جاده‌هاي عمومي متوقف نمود. چنانچه در موارد خاص، اين كار اجتناب ناپذير گردد، بايد اطراف آنها با وسايل مناسب هشدار دهنده از قبيل پرچم قرمز، علايم شبرنگ، چراغ قرمز چشمك زن و غيره، محدود و علامت گذاري شود.
ماده 47: استفاده از ماشين آلات راه سازي و ساختماني در غير از موضوع تعريف شده ممنوع مي‌‌باشد.
ماده 48: در هنگام حركت بيل مكانيكي، باكت يا خاك بردار آن بايد خالي از بار باشد، همچنين بوم آن بايد در جهت حركت قرار گيرد.
ماده 49: در موقع تعمير باكت يا خاك بردار بيل مكانيكي يا لودر با تعويض ناخن‌هاي آن، بايد آن را قبلاً در محل خود محكم نمود تا از حركت ناگهاني آن و ايجاد حادثه جلوگيري بعمل آيد.
ماده 50: از تيغه‌هاي بولدوزر نبايد به عنوان ترمز استفاده شود، مگر در مواردي استثنايي و اضطراري.
ماده 51: در كارگاه‌هايي كه از ماشين آلات خاك برداري و يا وسايل نقليه موتوري ويژه حمل و جابجايي مصالح ساختماني استفاده مي‌‌شود، بايدراه‌هاي ورود و خروج ايمن و مناسب براي آنها ايجاد و نسبت به نصب علايم خطر و هشدار دهنده مناسب اقدام گردد.
ماده 52: در بارگيري و تخليه وسايل نقليه موتوري ويژه حمل و جابجايي مصالح ساختماني بايد نكات زير مورد توجه قرار گيرد:
الف–وزن تقريبي مصالح بار شده از ظرفيت مجاز وسيله نقليه تجاوز ننمايد.
ب–ارتفاع بار از ديواره‌هاي اطاق بارگيري تجاوز ننمايد و در مواردي كه نوع و وضعيت بار به ترتيبي باشد كه اين امر اجتناب ناپذير گردد، بايد به وسيله كابل فلزي يا طناب مناسب نسبت به مهار آن به طور مطمئن و ايمن اقدام شود.
ج–مصالحي از قبيل آجر، سنگ و غيره بايد به وسيله برزنت يا توري‌هاي محكم پوشيده و محفوظ شوند، مگر آنكه ارتفاع بار از ارتفاع ديواره‌هاي اطاق بارگيري كمتر باشد، در مورد مصالح ريزدانه پوشش بار الزامي است.
د–در هنگام بار زدن قطعات و مصالح سنگين و حجيم از قبيل تيرآهن، قطعات ساخته شده اسكلت‌هاي فلزي، لوله‌هاي بزرگ و غيره، بايد طوري روي هم چيده شوند كه هنگام تخليه بار و باز كردن ديواره‌هاي اطاق بارگيري، از لغزش آنها بر روي هم و ايجاد حادثه پيشگيري بعمل آيد. هم چنين نحوه بارگيري و توزيع قطعات مذكور در اطاق بارگيري بايد به ترتيبي باشد كه مركز ثقل كاميون را به يك سمت آن متوجه نساخته و تعادل آن در هنگام حركت حفظ شود.
هـ - در بارگيري و تخليه قطعات و مصالح سنگين و حجيمبايد ازوسايلمكانيكياستفاده شود.
و-در موقع باززدن مواد ومصالحي از قبل شن، ماسه، سنگ، آجر، خاك، نخاله و ضايعات ساختماني به وسيله لودر و بيل مكانيكي و يا قطعات و مصالح سنگين و حجيم به وسيله جرثقيل،بايد سرنشينان وسيله نقليه آنرا ترك و تا پايان بارگيريدرمحلمناسبيمستقر شوند.
ز–
در هنگام بارگيري يا تخليه نقليه موتوري، بايد علاوه بر استفاده از ترمز دستي، از موانع مناسب از قبيل بلوك‌هاي چوبي نيز براي جلوگيري از حركت اتفاقي و مهار وسايل مذكور استفاده شود.
ح–
در مواردي كه كار تخليه و بارگيري در محيط‌هاي بسته انجام مي‌‌شود، بايد تهويه لازم و كافي صورت گيرد. در غير اين صورت بايد موتور وسيله نقليه خاموش شود.
ماده 53: دهانه‌هاي سيلوهاي مصالح ساختماني و قيف تغذيه كننده تراك ميكسر و پمپ بتن بايد به وسيله چند ميله عمود بر هم حفاظ گذاري شوند تا از سقوط افراد به داخل آنها جلوگيري بعمل آيد.
ماده 54: كف توقفگاه ماشين آلات سنگين ساختماني و وسايل نقليه موتوري ويژه حمل و جابجايي مصالح ساختماني بايد داراي شرايط زير باشد:[/JUSTIFY]
فصل اول
هدف، دامنه شمول و تعاريف
الف-هدف:
هدف از تدوين اين آييننامه پيشگيري از حوادث منجر بهصدمات و خساراتجانيو مالي در عملياتساختماني و تامين ايمني و حفاظت نيرويانساني شاغل در كارگاههايساختماني است.
ب–دامنه شمول
مقررات اين آيين نامه به استناد ماده 85 قانون كار جمهوري اسلامي ايران تدوين و در مورد كليه كارگاه‌هاي ساختماني لازم الاجرا است.
ج-تعريف صاحب كار در كارگاه ساختماني
صاحب كار شخصي است حقيقي يا حقوقي كه مالك يا قائم مقام قانوني مالك كارگاه ساختماني بوده و انجام يك يا چند نوع از عمليات ساختماني را به يك يا چند پيمانكار محول مي‌‌نمايد و يا خود راساً يك يا تعدادي كارگر را در كارگاه ساختماني متعلق به خود برطبق مقررات قانون كار بكاري گمارد كه در حالت دوم كارفرما محسوب مي‌‌گردد.
د–تعريف كارفرما در كارگاه ساختماني
كارفرما در كارگاه ساختماني شخصي است حقيقي يا حقوقي كه يك يا تعدادي كارگر را در كارگاه ساختماني برطبق مقررات قانون كار و به حساب خود بكار مي‌‌گمارد اعم از اينكه پيمانكار اصلي، پيمانكار جزء و يا صاحب كار باشد.
هـ - تعريف مهندس ناظر
مهندس ناظر شخصي است حقيقي يا حقوقي كه برطبق قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان داراي پروانه اشتغال به كار مهندسي از وزارت مسكن و شهرسازي است و در حدود صلاحيتخود، مسئوليتنظارت برتمام ياقسمتي ازعملياتساختمانيرا برعهده مي‌‌‌گيرد.
و–تعريف حادثه ناشي از كار
حادثه ناشي از كار به استناد ماده 60 قانون تامين اجتماعي حادثه‌اي است كه در حين انجام وظيفه و به سبب آن براي كارگر اتفاق مي‌‌افتد و موجب صدماتي برجسم و روان وي مي‌‌گردد. حوادثي كه براي كارگر در حين اقدام به منظور نجات ساير افراد حادثه ديده در كارگاه و مساعدت به آنان روي مي‌‌دهد نيز حادثه ناشي از كار محسوب مي‌‌گردد.
ز–تعريف شخص ذيصلاح
شخص ذيصلاح از لحاظ اين آيين نامه شخصي است كه داراي پروانه اشتغال به كار مهندسي يا كارداني از وزارت مسكن و شهرسازي و يا پروانه مهارت فني از سازمان آموزش فني و حرفه‌اي وزارت كار و امور اجتماعي در رشته مربوطه باشد.
فصل دوم –
مقررات كلي
ماده 1: قبل از شروع عمليات ساختماني بايد پروانه‌ها و مجوزهاي لازم توسط مالكان و صاحبان كار از مراجع ذيربط قانوني اخذ گردد.
ماده 2: قبل از شرع عمليات ساختماني مربوط به تاسيس كارگاه‌هاي جديد يا توسعه كارگاه‌هاي موجود، بايد طبق ماده 87 قانون كار، نقشه‌هاي ساختماني و طرح‌هاي مورد نظر از لحاظ پيش بيني در امر حفاظت فني و بهداشت كار براي اظهار نظر و تاييد به واحد كار و امور اجتماعي محل ارايه گردد.
ماده 3: مسئوليت اجراي مقررات اين آيين نامه براساس مواد 91 و 95 قانون كار برعهده كارفرماست.
ماده 4: هرگاه صاحب كار اجراي كليه عمليات ساختماني از ابتدا تا پايان كار را كلاً به يك پيمانكار محول نمايد، پيمانكار مسئول اجراي مقررات اين آيين نامه در كارگاه خواهد بود.
ماده 5: هرگاه صاحب كار اجراي قسمت‌هاي مختلف عمليات ساختماني خود را به پيمانكاران مختلف محول نمايد، هر پيمانكار در محدوده پيمان خود، مسئول اجراي مقررات اين آيين نامه خواهد بود و پيمانكاراني كه به طور همزمان در يك كارگاه ساختماني مشغول فعاليت هستند، بايد در اجراي مقررات مذكور با يكديگر همكاري نمايند و صاحب كار مسئول ايجاد هماهنگي بين آنها خواهد بود.
ماده 6: هرگاه پيمانكار اصلي اجراي قسمت‌هاي مختلف عمليات ساختماني را به پيمانكار يا پيمانكاران ديگر محول نمايد، هر پيمانكار جزء در محدوده پيمان خود مسئول اجراي مقرات اين آيين نامه بوده و پيمانكار اصلي مسئول نظارت و ايجاد هماهنگي بين آنها خواهد بود.
ماده 7: هرگاه مهندسان ناظر در ارتباط با نحوه اجراي عمليات ساختماني ايراداتي مشاهده نمايند كه احتمال خطر وقوع حادثه را در برداشته باشد، بايد فوراً مراتب را همراه با راهنمايي‌ها و دستورالعمل‌هاي لازم، كتباً به كارفرما يا كارفرمايان مربوطه اطلاع داده و رونوشت آن را به واحد كار و امور اجتماعي محل و مرجع صدور پروانه ساختمان تسليم نمايند. كارفرما موظف است فوراً كار را در تمام يا قسمتي از كارگاه كه مورد ايراد و اعلام خطر واقع شده متوقف و كارگران را از محل خطر دور و اقدامات مقتضي در مورد رفع خطر بعمل آورد.
ماده 8: كارفرما بايد وقوع هرگونه حادثه ناشي از كار منجر به فوت يا نقص عضو را كتباً و در اسرع وقت و قبل از آنكه علايم و آثار حادثه از بين رفته باشد، به واحد كار و امور اجتماعي محل اطلاع دهد.
ماده 9: كارفرما بايد وقوع هرگونه حادثه ناشي از كار را ظرف مدت سه روز اداري به شعبه سازمان تامين اجتماعي محل اطلاع دهد و نسبت به تكميل و ارايه فرم ويژه گزارش حادثه اقدام نمايد.
ماده 10: كارگاه ساختماني بايد به طور مطمئن و ايمن محصور و از ورود افراد متفرقه و غيرمسئول به داخل آن جلوگيري بعمل آيد. همچنين نصب تابلوها و علايم هشدارنده كه در شب و روز قابل رويت باشد، در اطراف كارگاه ساختماني ضروري است.
ماده 11: قرار دادن و انبار كردن وسايل كار، مصالح ساختماني و نخاله‌هاي ساختماني در معابر عمومي مجاز نيست و چنانچه انجام اين امر براي مدت موقت و محدود اجتناب‌ناپذير باشد، بايد با شرايط زير اقدام گردد.
الف – مجوز لازم از مرجع صدور پروانه ساختمان و ساير مراجع ذيربط و مسئول اخذ گردد.
ب–نحوه قرار دادن، چيدن يا ريختن اين وسايل و مصالح و انتخاب مكان آن به ترتيبي باشد كه حوادث براي عابران و وسايل نقليه بوجود نياورد و در اطراف آن نرده‌هاي متحرك و وسايل كنترل مسير و همچنين تابلوها و علايم هشدار دهنده كه در شب و روز از فاصله مناسب قابل رويت باشد، نصب گردد.
ماده 12: براي جلوگيري از سقوط مصالح ساختماني و ابزار كار بر روي كارگران و افرادي كه در محوطه كارگاه ساختماني از مجاوز ساختمان دردست تخريب، احداث و يا تعمير و بازسازي عبور مي‌‌نمايند، بايد يك سرپوش حفاظتي با عرض و استحكام كافي از شبكه فلزي يا از جنس الوار چوبي با شرايط زير در ديواره اطراف ساختمان نصب گردد.
الف–سرپوش حفاظتي بايد با توجه به ارتفاع و وضعيت ساختمان چنان طراحي و ساخته شود كه در اثر ريزش مصالح و ابزار كار بر روي آن هيچگونه خطري متوجه افرادي كه از زير آن عبور مي‌‌نمايند، نگردد.
ب–زاويه سرپوش حفاظتي را نسبت به سطح افقي ميتوان بين 30 تا 45 درجه به سوي ساختمان اختيار نمود.
ماده 13: احداث راهرو سرپوشيده موقتي در امتداد معبر عمومي مجاور كارگاه ساختماني در موارد زير ضروري است:
الف–چنانچه فاصله ساختمان دردست تخريب از معبر عمومي كمتر از 40 درصد ارتفاع اوليه آن باشد.
ب–در صورتي كه فاصله ساختمان دردست احداث يا تعمير و بازسازي كمتر از 25 درصد ارتفاع نهايي آن باشد.
ج–در مواردي كه فاصله ساختمان دردست تخريب، احداث يا تعمير و بازسازي از معابر عمومي بيش از حد نصاب‌هاي مقرر در بندهاي الف و ب باشد، اما با توجه به شرايط و مقتضيات خاص، به نظر بازرس كار يا مرجع صدور پروانه ساختمان يا مهندس ناظر، راهرو سرپوشيده موقتي ضروري تشخيص داده شود.
ماده 14: راهروهاي سرپوشيده موضوع ماده 13 بايد داراي شرايط زير باشند:
الف–ارتفاع راهرو سرپوشيده نبايد كمتر از 5/2 متر و عرض آن نيز نبايد كمتر از 5/1 متر و يا عرض پياده روي موجود باشد.
ب-راهرو بايد فاقد هرگونه مانع بوده و داراي روشنايي لازم طبيعي يا مصنوعي دائميباشد.
ج-سقف راهرو بايد توانايي تحمل حداقل 700 كيلوگرم بر مترمربع فشار را داشته باشد. به علاوه ساير قسمت‌هاي آن نيز بايد تحمل بار مربوط و فشار مذكور را داشته باشد.
د-سقفراهرو بايد از الوار به ضخامت حداقل 5سانتيمتر ساختهشده و الوارها طوري در كنار هم قرارگرفتهباشند كه از ريزش مصالح ساختماني به داخل راهرو جلوگيري بعمل آيد.
هـ-اطراف بيروني سقف راهرو بايد به وسيله ديواره شيب داري از چوب يا شبكه فلزي مقاوم محصور باشد. زاويه اين حفاظ را نسبت به سقف ميتوان بين 30 تا 45 درجه به طرف خارج اختيار نمود.
و-در صورتي كه راهرو داراي درهاي جانبي براي ورود و خروج مصالح و نخاله‌هاي ساختماني و غيره باشد، اين درها بايد همواره بسته باشند، مگر در موارد مذكور كه بايد مراقبت كافي بعمل آيد.
ماده 15: كليه پرتگاه‌ها و دهانه‌هاي باز در قسمت‌هاي مختلف كارگاه ساختماني و محوطه آن كه احتمال خطر سقوط افراد را در بردارند، بايد تا زمان محصور شدن يا پوشيدن شدن نهايي و يا نصب حفاظ‌ها، پوشش‌ها و نرده‌هاي دائم و اصلي، به وسيله نرده‌ها يا پوشش‌هاي موقت به طور محكم و مناسب حفاظت گردند.
ماده 16: نرده حفاظتي موقت موضوع ماده 15 بايد داراي شرايط زير باشد:
الف
–
ارتفاع آن در مورد راه پله‌ها و سطوح شيب دار حداقل 75 سانتيمتر و در ساير موارد حدافل 90 سانتيمتر باشد.
ب
–
در فواصل حداكثر 2 متر، داراي پايه‌هاي عمودي محكم باشد.
ج
–
در اجزاء آن قسمت‌هاي تيز و برنده وجود نداشته باشد.
ماده 17: پوشش حفاظتي موقت موضوع ماده 15 بايد داراي شرايط زير باشد:
الف
–
در مورد دهانه‌هاي باز با ابعاد كمتر از 45 سانتيمتر، تخته يا الوارهاي چوبي با قطر حداقل 5/2 سانتيمتر.
ب
–
در مورد دهانه‌هاي باز با ابعاد بيشتر از 45 سانتيمتر، تخته يا الوارهاي چوبي با قطر حداقل 5 سانتيمتر.
ماده 18: در مواردي كه احتمال سقوط و ريزش مصالح و ابزار كار از روي جايگاه‌ها و سكوهاي كار يا لبه پرتگاه‌ها و دهانه‌هاي باز وجود داشته باشد،بايد نسبت به نصب پاخورهاي چوبي به ضخامت حداقل 5/2 سانتيمتر و ارتفاع 15 سانتيمتر اقدام شود.
ماده 19: چنانچه قبل از زدن سقف‌هاي دائم، نياز به ايجاد سكوي كار در محل باشد، بايد از الوارهايي با ضخامت 5 و عرض 25 سانتيمتر كه در كنار هم محكم به يكديگر بسته و متصل شده باشند، استفاده شود.
ماده 20: براي جلوگيري از خطر برق گرفتگي و كاهش اثرات زيان آور ميدان‌هاي الكترومغناطيسي ناشي از خطوط برق فشار قوي، بايد مقررات مربوط به حريم خطوط انتقال و توزيع نيروي برق، در كليه عمليات ساختماني و نيز در تعيين محل احداث بناها و تاسيسات، رعايت گردد.
ماده 21: قبل از شروع عمليات ساختماني در مجاورت خطوط هوايي برق فشار ضعيف، بايد مراتب به اطلاع مسئولان و مراجع ذيربط رسانده شود تا اقدامات احتياطي لازم از قبيل قطع جريان، تغيير موقت يا دائم مسير يا روكش كردن خطوط مجاور ساختمان با مواد مناسب از قبيل لوله‌هاي پلي اتيلن يا شيلنگ‌هاي لاستيكي و غيره انجام شود.
ماده 22: كليه هادي‌ها، خطوط و تاسيسات برقي در محوطه و حريم عمليات ساختماني بايد برقدار فرض شود، مگر آنكه خلاف آن ثابت گردد.
ماده 23: كليه كارگران كارگاه‌هاي ساختماني بايد مجهز به كلاه و كفش ايمني باشند.
همچنين در صورتيكه شرايط و نوع كار اقتضاء نمايد، ساير وسايل حفاظت فردي از قبيل دستكش حفاظتي، عينك و نقاب حفاظتي، ماسك تنفسي حفاظتي، چكمه و نيم چكمه لاستيكي، كمربند ايمني، طناب مهار و طناب نجات مطلق ضوابط آيين نامه وسايل حفاظت انفرادي بايد در اختيار كارگران قرار داده شود.
<o:p> </o:p>
فصل سوم
–
ماشين آلات و تجهيزات ساختماني
ماده 24: كليه رانندگان يا اپراتورهاي ماشين آلات و تجهيزات ساختماني بايد آموزش‌هاي لازم در مورد نحوه كار با اين وسايل را طبق قوانين و مقررات مربوطه فرار گرفته و داراي پروانه مهارت فني يا گواهي نامه ويژه از مراجع ذيربط باشند.
ماده 25: بكار بردن ماشين آلات و تجهيزات ساختماني در نزديكي خطوط انتقال نيروي برق بايد با رعايت مواد 20 و 21 صورت گيرد.
ماده 26: قسمت‌هاي مختلف دستگاه‌ها و وسايل بالابر بايد طبق برنامه ذيل مورد بازديدهاي دوره‌اي يا معاينه فني و آزمايش قرار گيرند.
الف - بازديد روزانه كليه لوازم بستن و بلند كردن بار از قبيل قلابها، اتصالات، كابل‌ها، زنجيرهها و غيره، از نظر فرسودگي، شكستگي و هر نوع عيوب ظاهري ديگر، توسط اپراتور و مسئول دستگاه.
ب–بازديد فني كليه قسمت‌هاي دستگاه، هفته‌اي يك بار، توسط شخص متخصص يا مسئول فني دستگاه و ارايه گزارش به سرپرست مربوطه.
ج–معاينه فني و آزمايش كليه قسمت‌هاي دستگاه توسط اشخاص متخصص و صدور گواهي‌نامه اجازه كار هر سه ماه يك بار و همچنين قبل از استفاده براي اولين بار و يا پس از هرگونه جابجايي و نصب در محل جديد.
ماده 27: كليه تعميرات اساسي و تعويض قطعات و لوازم اصلي كه بر روي دستگاه بالابر انجام مي‌‌شود، بايد در دفتر ويژه‌اي ثبت و توسط متخصص مربوطه امضاء گردد. اين دفتر همراه با گواهي‌نامه‌هاي اجازه كار موضوع بند ج ماده 26،بايد نزد مالك و كارفرماي دستگاه نگاهداري و در هنگام لزوم ارايه گردد.
ماده 28: كليه قسمت‌هاي تشكيل دهنده دستگاه‌ها و وسايل بالابر و اجزاء آنها بايد با رعايت اصول و قواعد فني و طبق استانداردها و ضرائب اطمينان مندرج در «آيين نامه حفاظتي وسايل حمل و نقل و جابجا كردن مواد و اشياء در كارگاه‌ها» طراحي، محاسبه و ساخته شده و توسط اشخاص ذيصلاح نصب، تنظيم و آماده به كار شوند.
ماده 29: حداكثر ظرفيت بار مجاز و همچنين سرعت كار مطمئن هر وسيله بالابر بايد بر روي لوحه‌اي نوشته و در محل مناسبي بر روي دستگاه نصب و مفاد آن دقيقاً رعايت گردد.
ماده 30: قلاب دستگاه‌ها و وسايل بالابر بايد داراي شرايط زير باشد:
الف–مجهز به شيطانك يا ضامن باشد تا مانع جدا شدن اتفاقي بار از آن گردد.
ب–حداكثر باري كهميتوان بهوسيله آن بلندنمود، بهطور واضح بر روي آن حك شده باشد.
ج–در صورتي كه نوع كار ايجاب نمايد، مجهز به دستگيره مناسبي باشد كه بتوان آن را در حالت تعليق، تغيير مكان داده و در وضع مناسب قرار داد.
ماده 31: ميزان حداكثر مجاز بار بدون خطر زنجيرها، كابل‌ها و ساير وسايل بلند كردن و بستن بار بايد بر روي پلاك فلزي درج و به آنها متصل باشد.
ماده 32: دستگاه‌هاي بالابر ثابت از قبيل جرثقيل‌هاي برجي
(Tower Cranes)
و وينچ‌ها بايد به طور مطمئن در محل نصب خود مهار گرديده و وزنه‌هاي تعادل آنها متناسب با حداكثر ميزان حمل بار محاسبه و درنظر گرفته شود. در مورد جرثقيل‌هاي برجي، استحكام و مقاومت زمين محل استقرار دستگاه قبل از شروع عمليات نصب و مونتاژ بايد مورد بررسي قرار گيرد. هم چنين نحوه مهار اين دستگاه‌ها بايد به ترتيبي باشد كه در مقابل حداكثر نيروي باد و طوفان در محل، مقاومت كافي داشته باشند.
ماده 33: هر دستگاه بالابر علاوه بر اپراتور يا راننده، بايد داراي يك نفر كمك اپراتور يا علامت دهنده نيز باشد. اين شخص بايد در مورد نحوه علامت دادن با دست‌ها يا وسايل هشدار دهنده و نوع علايم مشخصه و يكنواخت، آموزش لازم را ديده باشد. در مواردي كه به علت محدود بودن ميدان ديد اپراتور و يا هرگونه شرايط و موقعيت‌هاي خاص، به بيش از يك نفر علامت دهنده نياز باشد، بايد علايم حركت فقط توسط يكي از آنها كه نفر اصلي است، داده شود. اما در عين حال اپراتور بايد از علامت توقفي كه در موارد خطر توسط هر كدام از آنان داده مي‌‌شود، تبعيت نمايد.
ماده 34: مسير حركت و محل استقرار جرثقيل‌ها و ديگر وسايل بالابر بايد قبلاً به طور دقيق بازديد و بررسي شود تا در موقع حركت و كار، خطري از طريق برخورد با سيم و كابل‌هاي برق يا تاسيسات و بناهاي موجود و يا سقوط در محل‌هاي حفاري شده و غيره، متوجه اپراتور، كارگران و افراد ديگر نشود.
ماده 35: از روي معابر و فضاهاي عمومي مجاور كارگاه ساختماني نبايد هيچ باري به وسيله دستگاه‌هاي بالابر عبور داده شود و چنانچه انجام اين كار اجتناب ناپذير باشد، بايد اين معابر و فضاها با استفاده از وسايل مناسب محصور، محدود و يا مسدود گرديده و هم چنين علايم هشداردهنده موثر از قبيلتابلوها،پرچم‌هاي مخصوص يا چراغ‌هاي چشمكزن بكاربرده شود.
ماده 36: به رانندگان يا اپراتورهاي دستگاه‌ها و وسايل بالابر نبايد كار ديگري ارجاع شود. همچنين افراد مزبور در هنگام روشن بودن دستگاه و يا آويزان بودن بار، مجاز به ترك و رها كردن دستگاه نمي‌باشند.
ماده 37: راننده يا اپراتور دستگاه بالابر و افراد كمكي و علامت دهنده، در هنگام انجام وظيفه، حق خوردن، آشاميدن و استعمال دخانيات را ندارند.
ماده 38: به هيچ وجه نبايد اجازه داده شود كه كارگران بر روي بار مورد حمل سوار شوند و يا براي جابجا شدن از وسايل بالابر استفاده نمايند.
ماده 39: در هنگام بهره برداري از جرثقيل‌هاي سيار موتوري بايد دقت شود كه جك‌ها به طور صحيح استفاده و در محل مناسب استقرار يابند.
ماده 40: در هنگام باد، طوفان و بارندگي شديد، بايد از كار كردن با دستگاه‌ها و وسايل بالابر خودداري شود.
ماده41:كابين راننده يا اپراتور ماشينآلات راهسازي و ساختماني بايدداراي شرايطزير باشد:
الف–به ترتيبي باشد كه راننده يا اپراتور را در برابر شرايط جوي و گرد و غبار محافظت نموده و نيز ميدان ديد كافي براي او تامين نمايد.
ب–كليه شيشه‌هاي درها و پنجره‌ها از نوع مقاوم و نشكن باشند.
ج - داراب ركاب و دستگيره‌اي باشد كه راننده يا اپراتور بتواند به راحتي و با ايمني كامل سوار و پياده شود.
د–پله و ركاب ترجيحاً مشبك و پنجره‌اي باشد تا گل و لاي بر روي آن متراكم نشده و باعث لغزش پاي راننده و اپراتور نگردد. ضمناً از آلوده شدن آن به روغن، گريس يا ساير مواد لغزنده بايد جلوگيري بعمل آيد.
ماده 42: در مواردي كه ميدان ديد راننده يا اپراتور ماشين آلات راه سازي و ساختماني محدود باشد، وجود يك نفر كمك يا علامت دهنده الزامي است.
ماده 43: راننده يا اپراتور قبل از ترك ماشين آلات راه سازي و ساختماني بايد دستگاه را ترمز و در صورت وجود تيغه يا باكت يا خاكبردار، آن را پايين آورده و بر روي زمين قرار داده و دستگاه را خاموش نمايد.
ماده 44: در شرايطي كه به دليل سستي بستر يا ازدياد شيب آن، تعادل دستگاه خاك‌برداري به خطر افتد، نبايد آن را به كار انداخت يا مورد استفاده قرار داد.
ماده 45: هنگامي كه ماشين آلات راه سازي و ساختماني در حال كار هستند، ورودي افراد به داخل شعاع عمل آنها بايد ممنوع گردد.
ماده 46: ماشين آلات راه سازي و ساختماني را نبايد شب‌ها در حاشيه جاده‌هاي عمومي متوقف نمود. چنانچه در موارد خاص، اين كار اجتناب ناپذير گردد، بايد اطراف آنها با وسايل مناسب هشدار دهنده از قبيل پرچم قرمز، علايم شبرنگ، چراغ قرمز چشمك زن و غيره، محدود و علامت گذاري شود.
ماده 47: استفاده از ماشين آلات راه سازي و ساختماني در غير از موضوع تعريف شده ممنوع مي‌‌باشد.
ماده 48: در هنگام حركت بيل مكانيكي، باكت يا خاك بردار آن بايد خالي از بار باشد، همچنين بوم آن بايد در جهت حركت قرار گيرد.
ماده 49: در موقع تعمير باكت يا خاك بردار بيل مكانيكي يا لودر با تعويض ناخن‌هاي آن، بايد آن را قبلاً در محل خود محكم نمود تا از حركت ناگهاني آن و ايجاد حادثه جلوگيري بعمل آيد.
ماده 50: از تيغه‌هاي بولدوزر نبايد به عنوان ترمز استفاده شود، مگر در مواردي استثنايي و اضطراري.
ماده 51: در كارگاه‌هايي كه از ماشين آلات خاك برداري و يا وسايل نقليه موتوري ويژه حمل و جابجايي مصالح ساختماني استفاده مي‌‌شود، بايدراه‌هاي ورود و خروج ايمن و مناسب براي آنها ايجاد و نسبت به نصب علايم خطر و هشدار دهنده مناسب اقدام گردد.
ماده 52: در بارگيري و تخليه وسايل نقليه موتوري ويژه حمل و جابجايي مصالح ساختماني بايد نكات زير مورد توجه قرار گيرد:
الف–وزن تقريبي مصالح بار شده از ظرفيت مجاز وسيله نقليه تجاوز ننمايد.
ب–ارتفاع بار از ديواره‌هاي اطاق بارگيري تجاوز ننمايد و در مواردي كه نوع و وضعيت بار به ترتيبي باشد كه اين امر اجتناب ناپذير گردد، بايد به وسيله كابل فلزي يا طناب مناسب نسبت به مهار آن به طور مطمئن و ايمن اقدام شود.
ج–مصالحي از قبيل آجر، سنگ و غيره بايد به وسيله برزنت يا توري‌هاي محكم پوشيده و محفوظ شوند، مگر آنكه ارتفاع بار از ارتفاع ديواره‌هاي اطاق بارگيري كمتر باشد، در مورد مصالح ريزدانه پوشش بار الزامي است.
د–در هنگام بار زدن قطعات و مصالح سنگين و حجيم از قبيل تيرآهن، قطعات ساخته شده اسكلت‌هاي فلزي، لوله‌هاي بزرگ و غيره، بايد طوري روي هم چيده شوند كه هنگام تخليه بار و باز كردن ديواره‌هاي اطاق بارگيري، از لغزش آنها بر روي هم و ايجاد حادثه پيشگيري بعمل آيد. هم چنين نحوه بارگيري و توزيع قطعات مذكور در اطاق بارگيري بايد به ترتيبي باشد كه مركز ثقل كاميون را به يك سمت آن متوجه نساخته و تعادل آن در هنگام حركت حفظ شود.
هـ - در بارگيري و تخليه قطعات و مصالح سنگين و حجيمبايد ازوسايلمكانيكياستفاده شود.
و-در موقع باززدن مواد ومصالحي از قبل شن، ماسه، سنگ، آجر، خاك، نخاله و ضايعات ساختماني به وسيله لودر و بيل مكانيكي و يا قطعات و مصالح سنگين و حجيم به وسيله جرثقيل،بايد سرنشينان وسيله نقليه آنرا ترك و تا پايان بارگيريدرمحلمناسبيمستقر شوند.
ز–
در هنگام بارگيري يا تخليه نقليه موتوري، بايد علاوه بر استفاده از ترمز دستي، از موانع مناسب از قبيل بلوك‌هاي چوبي نيز براي جلوگيري از حركت اتفاقي و مهار وسايل مذكور استفاده شود.
ح–
در مواردي كه كار تخليه و بارگيري در محيط‌هاي بسته انجام مي‌‌شود، بايد تهويه لازم و كافي صورت گيرد. در غير اين صورت بايد موتور وسيله نقليه خاموش شود.
ماده 53: دهانه‌هاي سيلوهاي مصالح ساختماني و قيف تغذيه كننده تراك ميكسر و پمپ بتن بايد به وسيله چند ميله عمود بر هم حفاظ گذاري شوند تا از سقوط افراد به داخل آنها جلوگيري بعمل آيد.
ماده 54: كف توقفگاه ماشين آلات سنگين ساختماني و وسايل نقليه موتوري ويژه حمل و جابجايي مصالح ساختماني بايد داراي شرايط زير باشد:[/JUSTIFY]